اصلاح رنگ در تصاویر چیست و کاربرد آن
انواع فیلتر
فیلتر زرد که در عکاسی سیاه و سفید کاربردهای فراوانی دارد و معمولاً برای تیره کرده رنگ آسمان و برجسته کردن ابرها بکار میرود.
فیلترها انواع و کاربردهای مختلفی دارند که به چند نمونه از آنها اشاره میشود:
فیلترهای اصلاح کیفیت (دمای رنگ فیلتر فرابنفش فیلتر فرابنفش یا UV شیشهای شفاف است که پرتوهای فرابنفش خورشید را جذب میکند و مانع ورود آنها به دوربین میشود. در واقع این فیلتر نقش محافظت از لنز و دوربین را دارد.
فیلتر پولارایزر
کاربرد فیلتر پولارایزر.
عکس سمت راست بدون استفاده از فیلتر است و در عکس سمت چپ از فیلتر پولارایزر استفاده شده که پرتوهای اضافه را حذف نمودهاست.
تاثیر فیلتر پولارایرز بر رنگ آبی آسمان.
عکس سمت چپ بدون فیلتر و عکس سمت راست با استفاده از فیلتر پولارایزر
نور، خاصیتی به نام «پولاریته» (قطبیت) دارد که زاویهٔ محور موج الکتریکی نور را با محور مبنا مشخص میکند. نور در همهٔ جهات و زوایا حرکت و به سطح اشیا برخورد میکند و سپس در همهٔ جهات ممکن، منعکس میشود. اما در سطوح غیرفلزی و مخصوصاً آب و شیشه، امواج نوری پس از برخورد با سطح آنها فقط در یک جهت انعکاس پیدا میکنند که اصطلاحاً میگویند، امواج پلاریزه یا قطبی شدهاند.
فیلتر پولارایزر که از دو صفحه شیشهای متحرک تشکیل شدهاست، مانع و سدی بر سر راه این امواج ایجاد و از ورود آنها به دوربین جلوگیری میکند. در نتیجه میشود با استفاده از فیلتر پولارایزه انعکاسها را حذف کرد. تصاویری که با این فیلتر گرفته میشوند، واضح تر و دارای غلظت رنگ بالاتری هستند.
یکی دیگر از تأثیرات این فیلتر روی رنگ آبی آسمان است که کنتراست آسمان را افزایش میدهد.
فیلتر اسکای لایت] فیلتر اسکای لایت عملکرد شبیه فیلتر فرابنفش دارد. یعنی میتواند جهت جلوگیری از نفوذ پرتو فرابنفش بکار رود. این فیلتر یک تون صورتی کمرنگ در عکس ایجاد میکند ولی فیلتر فرابنفش تون آبی کمرنگ در عکس پدید میآورد. [فرض کنید در زیر آفتاب شدید میخواهیم از جسمی عکسبرداری کنیم، و فضای اطراف سوژه پر از عناصر دیدگانی است، و در صورت ثبت واضح آنها بر روی فیلم، تصویر سوژه مورد نظر ما در آن میان به چشم نیامده و منظور ما پنهان خواهد بود. در این صورت چارهای جز بازکردن دیافراگم به منظور کاهش عمق میدان نداریم؛ ولی نور موجود صحنه حتی با سرعت شاتر ۲۰۰۰/۱ ثانیه نیز برای ثبت یک اکسپوز کم عمق زیاد بوده و این کار غیرقابل انجام است. در این حالت ما راهی جز کاهش نور ورودی نداریم. این کار در هر نوع فیلم و اسلاید با فیلترهای کاهنده نور ND امکانپذیر میباشد. فیلترهای کاهنده نور، فیلترهای خاکستری رنگی هستند که جز کاهش نور ورودی هیچ تأثیری بر تنالیته رنگها ندارند.
فیلتر در عکاسی سیاه و سفیداز فیلترهای رنگی در عکاسی سیاه و سفید برای اثر گذاری و تغییر رنگ درجههای مختلف و همچنین تغییر در کنتراست آنها استفاده میشود.
جستارهای وابسته
عدسیهای درشتنماقبل از پرداختن به کاربرد فیلتر ها لازم می دانم برای عزیزانی که در گام های اول کسب اطلاعات هستند چند مورد را توضیح دهم :
رنگهای اصلی که از ترکیب آنها تمام رنگهای موجود در طبیعت به دست می آیند عبارتند از : آبی (blue ) سبز (Green ) و قرمز ( Red ) که به مخفف B,G,R خوانده می شوند . رنگهای فرعی که از ترکیب دو به دوی سه رنگ اصلی به دست می آیند عبارتند از : زرد ( yellow) از ترکیب سبز و قرمز حاصل می شود. ماژنتا (Magenta ) از ترکیب آبی و قرمز حاصل می شود و سایان(Cyan ) از ترکیب سبز و آبی حاصل می شود. رنگ زرد مکمل رنگ آبی است. رنگ سایان مکمل رنگ قرمز است و رنگ و ماژنتا مکمل سبز است.( رنگ مکمل رنگی است. که از ترکیب دو رنگ اصلی دیگر حاصل شده . مثلا وقتی می گوییم رنگ زرد مکمل آبی است . خود زرد از ترکیب دو رنگ اصلی دیگر یعنی سبز و قرمز ساخته شده است.)
در دوربین های غیر دیجیتال یعنی دوربینهای فیلمی عمل چند نوع فیلتر با کاربرد آنها در دوربین دیجیتال متفاوت است.
وقتی که ما با فیلم حساس به نور یعنی نگاتیو سروکار داریم با بحث درجه حرارت رنگی یا کلوین مواجه می شویم . فیلمهای رنگی از نظر حساسیت به چهار دسته تقسیم می شوند :
۱- فیلم های نور روز یا Daylight که ۵۵۰۰ درجه کلوین هستند و برای عکاسی در نور روز ساخته شده اند.(Tape D )
۲- فیلم photo-flood تنظیم شده برای نور چراغ با ۳۴۰۰ درجه کلوین(Tape A )
۳- فیلمهای Studio-flood با ۳۲۰۰ درجه کلوین برای نور چراغ (Tape B)
۴- نوعی دیگر به نام (Tape G )برای کار آماتوری که بین ۳۲۰۰ تا ۵۵۰۰ درجه کلوین به صورت اتوماتیک بالانس می شود.
هنگامی که از فیلم رنگی استفاده می کنیم باید به این نکته توجه داشته باشیم که حرارت رنگی فیلم با حرارت رنگی نور موجود برابر باشد در غیر این صورت رنگ ما به هم می ریزد . به عنوان مثال اگر با فیلم نور روز که برای ۵۵۰۰ درجه کلوین بالانس شده است در زیر نور چراغ های معمول که ۳۲۰۰ درجه کلوین هستند . کار کنیم رنگی که پس از چاپ عکس مشاهده می کنیم رنگ زرد (نارنجی ) است که بر عکس غالب شده . اگر برعکس این امر اتفاق افتند همه ی رنگهای ما به سوی آبی می روند.
نوعی فیلترهای اصلاح کننده برای این کار وجود دارند که اساس کار آنها خنثی سازی است. درمواقعی که نور موجود ما با نوع فیلم ما یکسان نیست. با اضافه کردن فیلتر رنگ مکمل رنگ ناخواسته را حذف می کنیم مثلا برای خنثی کردن رنگ زرد حاصل ؛ از فیلتر آبی ۸۰A یا ۸۰B استفاده می شود. این سر ی فیلتر ها در عکاسی دیجیتال کاربرد ندارند. زیرا درآنجا تراز سفیدی مطرح می شود.
فیلتر رنگی چیست؟
جنس اغلب فیلترها شیشه و یا ژلاتین رنگی است که رنگ همرنگ را از خود عبور می دهند و آن را تشدید می کنند و رنگ مکمل خود را منعکس ساخته و آن را تضعیف می کنند. به عنوان مثال یک فیلتر قرمز پرتوهای طیف قرمز را از خود عبور می دهد اما پرتوهای آبی و بنفش و سبز را از خود عبور می دهد.
فیلترهای سیاه و سفید ؟
در عکاسی سیاه و سفید دوگروه فیلتر کاربرد دارد:
۱- فیلترهای اصلاح کننده :عبارت است از فیلتر زرد و فیلتر زرد – سبز . که هدف آنها کاستن اثر اشعه ی آبی – بنفش است. وقتی این اشعه زیاد باشد. درنواحی موجود باعث می شود که تصویر کمرنگ شود مثل آسمان – دریا و کوهستان. استفاده از این فیلتر ها (زرد شماره ۸ ) در عکاسی پرتره باعث می شود تا موها و پوست تا حدی روشن تر شوند.
۲- فیلترهای کنتراست :وظیفه آنها در عکاسی سیاه و سفید جدا کردن دو ناحیه همجوار یک موضوع است که با وجود رنگهای متفاوت در تصویر سیاه و سفید به دو خاکستری همرنگ و یکسان تبدیل می شوند. مانند یک گل سرخ با برگهای سبز که بدون اختلاف رنگ تبدیل به یک تصویر بی حالت و مسطح می شود. اگر بخواهیم رنگ گل را روشن تر از برگ نشان دهیم که از نظر زیبایی شناختی هم بهتر است. می توانیم از یک فیلتر قرمز استفاده کنیم ( چون در پزیتیو رنگ همرنگ خود را روشن تر می کند )
از فیلتر نارنجی هم می توان برای کنتراست شدید ابرها استفاده کرد. همچنین به بافت سنگی حالتی برجسته می دهد.
با استفاده از فیلتر سبز رنگهای سبز بهاری به خوبی تفکیک می شوند.
ضریب جذب نور :
به علت اینکه هر فیلتر قسمتی از نور را منعکس می سازد. در نتیجه کمتر به فیلم نور می رسد. برای جبران کمبود نور باید نور بیشتری به فیلم بدهیم. هر فیلتر دارای ضریب خاصی است که در نور سنجی باید در نظر گرفته شود.که با X نشان داده می شود. هرچقدر فیلتر تیره تر باشد ضریب جذب نور آن بیشتر است. بعنوان مثال اگر در حالت بدون فیلتر شاتر ۲۵۰ و دیافراگم ۸ مناسب باشد و از یک فیلتر با ضریب ۴x استفاده شود. از چند حالت می توان برای محاسبه جبران نوری استفاده کرد:
۱-باید زمان نوردهی به فیلم ۴ برابر شود. که برای این کار می توان شاتر را ثابت نگه داشت و دیافراگم را دو درجه پایین آورد.یا برعکس . می توان دیافراگم را ثابت نگاه داشت و سرعت شاتر را دو درجه پایین آورد (هر درجه شاتر دو برابر زمان درجه بعدی نور می دهد )
۲- یا می توانیم ۲۵۰ را در ۴ ضرب کنیم و با سرعت ۱۰۰۰ عکس بگیریم. (اگر ضریب فیلتر ۲ بود در ۲ ضرب می کنیم و با سرعت ۵۰۰ عکس می گیریم )
۳- راه سوم این است که اگر با ISO 100/21 عکاسی می کنیم. درجه ISO را بر ضریب فیلتر تقسیم کنیم . مثلا ISO 100 را بر ۴ تقسیم می کنیم که حاصل ۲۵ است. و محاسبه ی دیافراگم – سرعت را بر مبنای ISO 25 انجام می دهیم.
انواع فیلترها :
۱- فیلتر جاذب اشعه ماورا بنفش یا UV : پرتوهای ماورا بنفش همیشه در نور روز وجود دارند و روی عکس نوعی خفگی تصویر ی ایجاد می کنند و در عکسهای رنگی ممکن است سبب ایجاد کمی آبی ناخواسته شود این فیلتر از این امر جلوگیری می کند. فیلترUV به عنوان محافظ لنز بسیار خوب است . سعی کنید همیشه روی لنز آن را ببندید.
۲ـ فیلتر ND : این فیلتر ها به فیلترهای خاکستر معروفند و تمام طول موجها را به یک نسبت از خود عبور می دهند. اگر در نور آفتاب استفاده کنید . حالت ابری به عکس می دهد.
۳- فیلتر پلاریزاسیون :نور هنگامی که روی یک سطح براق مثل آب و شیشه بتابد. انعکاس می یابد و امواج بازتابیده در یک جهت نوسان می یابند که در این صورت می گویند نور قطبی (پلاریزه ) شده است. این فیلتر انعکاسات مزاحم سطح آب یا شیشه را می گیرد.
۴- نرم کننده ها (Diffusion) : یکی از اساسی ترین کاربرد این فیلترها در عکاسی چهره است که باعث نرم شدن شکستگی ها و چین و چروک آن می شود. نرم کننده ها اغلب کنتراست را کاهش می دهند . بسیاری از این فیلترها حالت شیشه های بخار گرفته دارند.
۵– فیلترهای ستاره ساز:این فیلترها نقاط نورانی تصویر را تبدیل به ستاره های ۴ و ۶ و یا ۸ پر می کنند. سطح آنها به طور ظریفی خراش داده شده است.
۶- فیلترهای تدریجی :این فیلترها بیشتر به صورت شیشه های مربعی رنگی یا خاکستر ی است. که بعضا از بالا به پایین و یا برعکس غلظت آنها کاهش می یابد . نوعی از آنها نیمه رنگی هستند. که برای رنگی کردن نیمی از تصویر کاربرد دارند.
۷- فیلترهای تبدیل رنگ نور : در عکاسی فیلمی کاربرد دارند. شامل سری ۸۰ (آبی روشن و تیره – برای افزایش دمای نور – مخصوص استفاده از فیلم نور روز در نور لامپهای تنگستن – فتوفلاد و هالوژن ) و سری ۸۵ ( نارنجی روشن و تیره – برای کاهش دمای نور – مخصوص استفاده از فیلم فتو فلاد و تنگستن در نور روز)به کار می روند.
۸- فیلترها چند تصویری : معروف به منشوری که تصویر موضوع اصلی را تبدیل به چند تصویر درهم می کنند یا یک تصویر را تکرار می کنند.
فیلترها انواع بسیار زیادی دارند که هرکدام به نوعی می توانند در بهبود کیفت عکس موثر باشند و همچنین جلوه های زیبایی به کار بدهند مانند فیلتر Fog که برای عکاسی منظره حالت مه مانند به تصویر می دهد و بسیار زیباست.
چند تذکر :
فیلترهای ژلاتینی با وجود تنوع بسیار زیادی که دارند به دلیل شکننده بودنشان با کمترین تماسی خراش برمی دارند و اثر انگشت از روی آنها پاک نمی شود به همین دلیل برای کار آماتوری فیلترهای شیشه ای مناسب ترند.
فیلترهای مربعی شیشه ای معمولا در میان یک حلقه فلزی جای دارند و قابل تعویض هستند و از نظر قیمتی به صرفه تر از فیلترهای تک دایره ای هستند.
در خرید فیلتر خیلی دقت کنید که ساخت کارخانه های معروف و معتبر باشند. یک فیلتر معیوب ارزش دوربین و لنز خوب را از بین می برد. دقت کنید سطح فیلتر باید صاف و عاری از هر موجی باشد. فیلترهای مرغوب اغلب دارای کاتالوگی هستند که می توانید جلوه های فیلترها را روی عکسهای گرفته شده توسط آنها مشاهده کرد
مجموعه فرامینی که در قسمت Adjustment منوی Image قرار دارد شامل فرامینی میشود که به ما در تنظیم نور و رنگ تصاویر یا اعمال تغییرات روی آنها کمک میکند. در این شماره میخواهیم با آنها آشنا شویم.
Brightness & Contrast
کنتراست یعنی تضاد و تفاوت بین سیاهترین و سفیدترین نقطه موجود در تصویر. به کمک این بخش میتوان علاوه بر تنظیم نور تصویر، به تصاویری که کنتراست پایینی دارند (یعنی فاصله بین سیاهترین قسمت و سفیدترین قسمت آنها کم است و خاکستری به نظر میرسند ) جان و روح تازهای بخشیده و جذابیت را به آن برگردانیم.
Level
در فرمان Brightness & Contrast فقط به یک شکل امکان تنظیم کنتراست وجود دارد و با تنظیم قسمتهای روشن تصویر، قسمتهای تیره نیز به همان اندازه جا به جا میشود. در این فرمان میتوانیم ۳ مولفه اصلی تصویر از لحاظ نور یعنی سفیدی، سیاهی و میانمایهها (بین سیاه و سفید) را به صورت جداگانه تنظیم و برای هر یک مقادیر دلخواهی را تعریف کنیم.
Curves
این فرمان در واقع حالت پیشرفته فرمان قبلی است؛ به این صورت که در فرمان قبلی۳ ناحیه نوری تصویر تنظیم میشد و در این فرمان در ۱۶ سطح مختلف امکان انتخاب و تنظیم به وجود میآید. فقط باید دقت کرد بدون تسلط به استفاده از این فرمان، نتیجه عکس به دست آمده و تصویر معیوبتر خواهد شد.
Exposure
در هنر عکاسی نوردهی عکس را اصطلاحا Exposure میگویند که در بهترین حالت آن همه بخشهای عکس به صورت مناسب دیده میشود؛ نور تصویر نه زیاد و نه کم است. این فرمان نیز به ما در شبیهسازی این عمل کمک کرده و با آن میتوانیم نور پیکسلهای تصویر خود را از لحاظ تیرگی و روشنی تنظیم کنیم.البته کاربرد اصلی این فرمان در تصاویر HDR است.
Vibrance
در این فرمان ۲ گزینه برای تنظیم غلظت رنگ تصویر وجود دارد.از گزینه Saturation برای تغییر غلظت رنگی کل پیکسلهای تصویر استفاده میشود، اما گزینه Vibrance بیشتر روی پیکسلهایی از تصویر تاثیر میگذارد که غلظت رنگی کمتری داشته باشند.
Hue/Saturation
به کمک این بخش میتوانیم ۳ پارامتر رنگی تصویر خود یعنی نوع رنگ (Hue)، غلظت (Saturation) و روشنایی رنگ (Lightness) را تنظیم و در صورت نیاز تصحیح کنیم.
Color Balance
با تنظیم وایت بالانس در عکاسی دیجیتال در واقع ما کاری میکنیم که بخش سفید تصویر گرفته و به صورت کاملا سفید دیده شود و تمایل به هیچ رنگ دیگری نداشته باشد. اگر به هر صورت این اتفاق هنگام عکاسی نیفتاده باشد و بخواهیم بعدا ته مایه رنگی موجود در تصویر خود را از بین برده و اصطلاحا آن را وایت بالانس کنیم، میتوانیم به کمک این بخش و ابزارهای موجود در آن این عمل را انجام دهیم.
Black & White
در نگارشهای گذشته فتوشاپ برای سیاه و سفید کردن یک تصویر رنگی تنها کاری که میتوانستیم انجام دهیم از بین بردن غلظت رنگی آن یا تبدیل تصویر به حالت Desaturate بود که متاسفانه این فرامین در همه تصاویر نتیجه قابل قبولی نداشت. به کمک فرمان Black & White براحتی میتوان علاوه بر تبدیل تصویر رنگی خود به یک تصویر سیاه و سفید، کنترل غلظت رنگ خاکستری محدوده رنگی را به صورت دلخواه تنظیم کرد و بهترین تصویر سیاه و سفید را به دست آوریم.
Photo Filter
این بخش شبیه سازی استفاده از فیلترهای رنگی عکاسی بوده و ته مایه رنگی از رنگ مورد نظر را به کل تصویر اعمال میکند.
Channel Mixer
این فرمان علاوه بر این که امکان تنظیم رنگ یک تصویر را با اختلاط مجدد کانالهای رنگی آن فراهم میآورد، گزینههایی برای ایجاد تصاویر سیاه و سفید نیز در اختیار ما قرار میدهد.
Invert
در روشهای سنتی چاپ عکس ابتدا تصاویر فیلم عکاسی به صورت نگاتیو (معکوس) ظاهر شده و با تاباندن نور روی کاغذ حساس عکاسی و قرار دادن این نگاتیو در جلوی آن، تصویر به تصویر پزوتیو(مثبت) تبدیل شده و قابل مشاهده میشد.به کمک این فرمان میتوانیم با اسکن نگاتیوهای قدیمی، آنها را به تصویر مثبت تبدیل کنیم. این فرمان جای سفیدترین و سیاهترین سطح و به تبع آن میانمایههای سطوح مختلف را به صورت قرینه با هم عوض کرده و تصویر را به صورت نگاتیو یا برعکس تبدیل میکند.
Posterize
در صورتی که بتوانیم تعداد رنگهای تشکیل دهنده یک تصویر را کمتر کنیم، میتوانیم به صورت پوستری تصویر را چاپ و تکثیر کنیم؛ یعنی برای هر رنگ یک شابلن تهیه کرده و با اعمال رنگ به شابلن، تصویر چاپ شده ای به دست آوریم. این فرمان، رنگهای تشکیلدهنده تصویر را به تعداد دلخواه کم میکند و امکان چاپ دستی تصویر مورد نظر را فراهم میآورد.
Threshold
به کمک این فرمان میتوانیم نمونه سیاه و سفیدی از تصویر خود را ایجاد کنیم، به صورتی که هیچ میانمایه خاکستری در آن وجود نداشته و فقط از رنگهای سیاه و سفید تشکیل شده باشد.
Gradient Map
در این فرمان میتوانیم شیبی از رنگهای مختلف را به جای رنگهای اصلی تصویر، جایگزین کرده و جلوههای خاصی را به تصویر خود بدهیم.
Selective Color
با استفاده از این فرمان میتوانید میزان رنگهای پردازش شده هر رنگ اولیه انتخابی را بدون تاثیر در رنگهای اولیه دیگر تغییر داده و ویرایش کنید.
به عنوان مثال، شما میتوانید اجزای فیروزه ای رنگ موجود در رنگ سبز یک تصویر را بدون تاثیر در اجزای فیروزه ای رنگ آبی آن تصویر تغییر دهید.
Shadow Highlight
این فرمان به ما در اصلاح تصاویری که دارای کنتراست بالایی بوده اما میانمایههای کمی دارند کمک میکند، زیرا تصویر اصلی خیلی جالب به نظر نمیرسد مثل هنگامیکه یک منبع نور پشت سر ما قرار گرفته و بدون فلاش عکس انداخته باشیم. در این صورت تصویر ما تیره و تصویر پشت ما روشن بوده و جزئیات تصویر نمایان نخواهد شد.
HDR Toning
از این قسمت برای تنظیم تصاویر HDR (تصاویر با جزئیات زیاد) که از ترکیب۳ تصویر با حالتهای روشنایی متفاوت (تصویر با روشنایی بالا، تصویر معمولی و تصویر با روشنایی پایین) به دست میآید، استفاده میشود.
Variation
به کمک این بخش نیز میتوانیم همانند فرمان Color Balance ته مایه رنگی تصویر را از بین ببریم، با این مزیت که در این فرمان میتوانیم حالتهای مختلف رنگی تصویر را ببینیم و بهترین حالت را انتخاب کرده سپس روی تصویر اصلی اعمال کنیم.
Desaturate
این فرمان غلظت رنگی پیکسلهای تصویر را از بین میبرد و تصویر رنگی به تصویر سیاه و سفید تبدیل میشود.
Match Color
در صورتی که سراغ مونتاژ تصاویر رفته باشید حتما با مشکل نداشتن تشابه رنگهای یک تصویر با تصویر مورد نظر جهت مونتاژ مواجه شدهاید. به کمک این فرمان میتوانیم رنگ یک تصویر را با رنگ تصویر دیگر هماهنگ کنیم تا هنگام مونتاژ قابل تشخیص نباشد.
Replace Color
با این فرمان میتوانیم رنگ دلخواهی از تصویر خود را بدون انتخاب تغییر داده و به رنگ دیگری تبدیل کنیم. این فرمان در واقع ترکیبی از فرامین Color Range و Hue/Saturation است.
Equalize
این فرمان برای بهینهکردن رنگ تصاویر استفاده میشود. به این صورت که مقادیر روشنایی موجود در تصویر را دریافت و آن را به صورت یکنواخت در کل تصویر پخش میکند.