انواع کدینگ فایل های تصویری

انواع کدینگ فایل های تصویری

بیان تفاوت‌های بین کانتِینرها (Containers) و کدک‌ها (Codecs) به نظر آسان می‌رسد؛ اما قسمت مهم و مشکل این موضوع، درک هر یک از این مفاهیم است. مسئله زمانی پیچیده‌تر می‌شود که شما بدانید کدک‌های مرسوم، منحصربفرد نیستند و می‌توانید تکنولوژی‌های مختلف فشرده سازی را در این رابطه بکار ببرید. با بررسی بیشتر در خصوص فایل‌های ویدئویی و فرمت‌های مختلف می‌توان به درک بهتری از این موضوع رسید

کدک (Codec) چیست؟

کدک یا کدکننده یک ابزار کدگذاری است دکه ویدئو را پردازش کرده و آن را به شکل جریانی از بایت‌ها ذخیره می‌کند. کدک از الگوریتم‌هایی برای کاهش اندازه فایل‌های صوتی و تصویری نیز استفاده می‌کند؛ سپس در زمان مورد نیاز آن را از حالت فشرده خارج می‌کند. کدک‌های مختلف هر کدام، از تکنولوژی خاصی برای رمزگذاری و فشرده کردن فایل‌های ویدئویی برای کاربردهای مختلف استفاده می‌کنند.

 

 

بسته به نوع کدکننده، عمل کدگذاری به دو شکل فشرده‌سازی با از دست دادن داده و بدون از دست دادن داده انجام می شود.

فشرده سازی با از دست دادن داده (Lossy Compression)

اگر به دنبال فایل‌های با اندازه محدود و کنترل شده هستید فشرده سازی با از دست دادن داده، مناسبترین گزینه به شمار می‌رود. در این نوع فشرده سازی، کیفیت در صوت یا تصویر یا هر دو تا حدودی کاهش می‌یابد؛ اما این امر در شرایط کنونی و در دنیایی که ذخیره و به اشتراک گزاری فایل‌ها روالی رایج به شمار می‌رود، اجتناب ناپذیر است. به عنوان مثال با اینکه حجم فایل قابل ذخیره با کیفیت بالا در بلو-رِی بیش از ۴۰ گیگابایت است اما این حجم برای دانلود و خرید اینترنتی بسیار ناکارامد است. نکته کلیدی در فشرده سازی با از دست دادن داده، استفاده از بالاترین کیفیت ممکن و فشرده سازی تا حد لازم برای کاربرد مورد نظر است. فشرده سازی در حقیقت راه رفتن بر روی لبه‌ی باریک حفظ کیفیت و تنظیم اندازه فایل است.

فشرده سازی بدون از دست دادن داده (Lossless Compression)

نحوه کار در فشرده سازی بدون از دست دادن داده بسیار شبیه الگوریتم فشرده سازی RAR و ZIP است که در آن فایل نهایی همان فایل اولیه است. با استفاده از یک الگوریتم هوشمند، کاهش کیفیتی در فایل ایجاد نمی‌شود اما این راه حل به دلیل عدم فشرده سازی قابل توجه، برای ذخیره سازی فایل‌های بزرگ مناسب نیست. علاوه بر این در انتقال فایل‌های آنلاین ویدئویی در اینگونه فشرده سازی نیاز به پهنای باند به مراتب بالاتر وجود دارد.

در صنعت فیلم و ادیت ویدئو نیز بسیار بعید است که از فرمت‌ ویدئویی فشرده سازی بدون از دست دادن داده استفاده شود. حتی تلویزیون‌های ۴K که دارای تصاویری با رزولوشن بالا هستند که توسط دوربین‌های جدید تصویر برداری شده‌اند نیز مقداری فشرده‌سازی وجود دارد. با اینکه ویدئو‌های ۴K بسیار زیبا و با کیفیت هستند اما از لحاظ حجم تفاوت بسیاری با فرمت‌های ویدئویی بدون فشرده‌سازی دارند.

در حالی که فیلم بلو-ری دارای حجم کمتر از ۵۰ گیگابایت است؛ اولین فیلم ۴K قابل دانلود که در دسترس مصرف کنندگان است، بیش از ۱۶۰ گیگا بایت حجم دارد! از طرفی یک ساعت ویدئوی فول اچ‌دی بدون فشرده سازی، حجمی بیش از ۴۱۰ گیگابایت دارد که بسیار زیاد است. البته این مقدار فارغ از حجم صوتی است که خود می‌تواند اندازه‌ای حدود ۷ گیگابایت به ازای یک ساعت را بر این حجم بیافزاید. با تکنولوژی‌های کنونی، این حجم از صوت و تصویر برای بازار مشتریان غیرقابل استفاده است.

توجه به این نکته بسیار مهم است که کاربرد کدک‌ها فقط برای فشرده سازی فایل‌های صوتی و ویدئویی نیست. وقتی یک فایل با استفاده از کدک خاصی کدگذاری می‌شود، برای پخش آن در دستگاه‌های صوتی و تصویری، باید توسط همان کدک فایل را رمزگشایی کرد. عدم استفاده از کدک درست و یکسان، موجب ناسازگاری دستگاه‌ها یا مشکلات پخش ویدئو خواهد شد. این مشکلات در کانتِینرها یا بسته‌های ویدئویی جدید که شامل اغلب کدک‌های صوتی و تصویری مورد نیاز برای پخش فایل مورد نظر هستند تا حدود زیادی برطرف شده‌اند.

کدک‌های معروف

 

 

امروزه کدک‌های مختلفی در فایل‌های ویدئویی مورد استفاده قرار می گیرد که برخی از آن‌ها با گذشت زمان و افزایش ویژگی‌ها و کاربردهای مختلف دارای ورژن‌های مختلف هستند و برخی دیگر نیز کدک‌های جدیدی به شمار می‌روند. ورژن‌های مختلف MPEG، H.264، MPEG spinoffs، MJPEG، WMV، DivX، Sorenson 3، Quicktime 6، RP9، WMV 9 برخی از کدک‌های هستند که امروزه به کار می‌روند. در ادامه مهمترین کدک‌ها را مورد بررسی بیشتری قرار می‌دهیم.

XviD/DivX:

DivX یک کدک تجاری انحصاری است؛ در حالی که XviD یک کدک جایگزین مشابه است که با کدباز ارائه شده است. هر دو کدک می‌‏توانند خروجی یکدیگر را رمزگشایی کنند. هر دو این کدک‌ها در ساخت MPEG-4 نیز بکار گرفته شده‌‏اند. این کدکننده‏‌ها به طور گسترده، علی‌الخصوص در کدگذاری ویدئویی استفاده می‌شوند. مشخصه این کدک‌ها ابعاد نامحدود و سبک محاسبات کدگذاری آن‌ها می‌باشد . فایلهای تصویری یا MultiMedia

۳GP

موبایلهای نوکیا سری ۶۰ و موبایلهای قدیمی تر از این فرمت برای ذخیره ویدئو استفاده می کنند. این فیلمها دارای تعدا فریمهای محدود و سبک هستند لذا حجم و کیفیت این فایلها بسیار پائین است. برای تبدیل فیلم ها به این فرمت و بالعکس از نرم افزارهائی مانند Video Studio یا نرم افزار سبک Nokia MultiMedia Builder استفاده کنید.

AVI

فرمت Audio Video Interleave که برای ذخیره فیلمهای با کیفیت بالا و حجم کم استفاده می شود. این فیلمها با استفاده از تکنیک Divx ساخته می شوند. این فرمت نصف فرمت مشهور MPG حجم دارد. بعلاوه می توانید فایلهای متن با پسوند SRT را با برنامه notepad طراحی کرده و برای زیرنویس دادن به این فیلم ها استفاده کنید. ایراد اصلی این فرمت این است که VCD های خانگی قابلیت پخش فیلمهای AVI را ندارند اما درون دستگاه های DVD اجرا می شوند.

BIK

فایلهای ویدئوی بازیهای کامپیوتری با پسوند BIK یا REZ ذخیره می شوند. با استفاده از برنامه RAD Video می توانید این فیلمها را قبل از اجرای بازی تماشا کنید. به این ترتیب می توانید انتهای بازیها را نیز ببینید. برنامه RAD Video برای تبدیل این فیلمها نیز مفید است.

DAT

فایل DAT در واقع به فایل داده گفته می شود. فایلهای MPG با پسوند سوری DAT درون CD های فیلم ذخیره می شوند. برای مثال یک CD فیلم را درون کامپیوتر گذاشته و وارد پوشه MPGAV شوید. فایلهای AVSQUE را کپی کرده و نام و پسوند آنها را به صورت دستی تغییر دهید. بدون هیچ کانورتری می توانید فایل DAT را به MPG تغییر دهید.

– فایلهای DAT موجود در ویندوز معمولا فایلهای متن سبکی هستند که با notepad باز می شوند.

FLV

نظر به اهمیت این فایلها برای کاربران به صفحه FLV رجوع کنید.

MPG

فرمت Mpeg فرمتی بود که برای فشرده سازی صدا و تصویر توسط گروه Motion Picture Experts Group طراحی شد. پس از ایجاد این فرمت که Mpeg نیز خوانده میشد، فرمت های دیگری از این خانواده هم ارائه شد که mpa , mp1,mp2,mp3 از آن جمله هستند. این فایلهای استاندارد فیلم دارای حجم و کیفیت مناسبی هستند. بدون هیچ کدک اضافه ای توسط مدیا پلیر ویندوز قابل پخش هستند. در VCD های خانگی نیز قابل پخش هستند.

WMV

مخفف Windows Media Video که نوعی فایل مولتای مدیا بسیار کم حجم است. برای تهیه فیلمهای بلند و کم حجم از این فرمت استفاده می شود. فایلهای FLV نیز برای تهیه فیلمهای کوتاه و کم حجم استفاده می شوند. به خاطر داشته باشید در هنگام دانلود فیلمهای سینمائی اگر به دنبال کیفیت هستید فیلمهای WMV را فراموش کنید.

فایلهای صوتی

AMR

نوعی فایل صوتی است که بیشتر با ارائه موبایلها رایج شد. بیشتر صداهای ضبط شده توسط موبایلها با این پسوند ذخیره می شوند.

APE

نوعی فایل صوتی که مخفف عبارت monkeys audio file format است. از فایل میمون صوت کمتر استفاده می شود.

FLAC

مخفف free lossless audio codec نوعی فایل صوتی است. از این فایل کمتر استفاده می شود.

Mid یا Midi

نوعی فایل صوتی بسیار فشرده که به عنوان پس زمینه صوتی در وب بسیار استفاده می شود. از مهمترین خصوصیت آنها حجم بسیار کم آنها برای مدت زیادی موسیقی است. اینگونه فایلها فاقد صدای خواننده یا برخی از ادوات موسیقی هستند. برای استفاده از این فایلها درپس زمینه سایت یا بلاگ خود کد زیر را استفاده کنید. پارامتر loop تعداد تکرار شدن موزیک را تعیین میکند , اگر این مقدار برابر ۱- باشد آهنگ شما به طور مداوم تکرار خواهد شد و اگر این مقدار برابر عددی بالاتر از صفر باشد به همین تعداد تکرار خواهد شد.

bgsound src=” نام و ادرس اینترنتی فایل موزیک ” loop= ” -1 ”

فایل صوتی برای تبدیل فایلهای صوتی به فایل MID از لینک Download link1 یا Download Link2 کمک بگیرید. برنامه JetAudio نیز در تبدیل انواع فرمت های صوتی به یکدیگر بسیار کارآمد است اما فایلهای MID را تولید نمی کند

 

MP3

مخفف MPEG Layer3 یک نوع فایل فشرده صوتی که به علت قابلیت پخش در دستگاه های پخش CD بسیار مورد استفاده است. فرمت MP3 یک سیستم متراکم و فشرده‌ای برای موسیقی می‌باشد که با کاهش تعداد بایتهای موجود در یک آهنگ، بدون صدمه به کیفیت صدای آن حجم فایل صوتی را کاهش می دهد. در واقع mp3 موفق ترین فرمت از خانواده Mpeg می باشد.

MPC

مخفف MousePack Audio نوعی فایل صوتی که دیگر استفاده نمی شود.

OGG

نوعی فایل صوتی که توسط بازیها استفاده میشود.

TTA

مخفف True Type Audio نوعی فایل صوتی است که دیگر استفاده نمی شود.

WAV

فایل صوتی استاندارد ویندوز که به صورت WAVE نیز          ذخیره     شده       و           در CD‌های صوتی استفاده می شود. CD‌های صوتی همان CD های آهنگ هستند که تنها ۱۰ الی ۱۵ آهنگ در آنها ذخیره شده و به سادگی در ویندوز کپی نمی شوند. برای این کار از طریق گزینه RIP در ویندوز مدیا پلیر اقدام کنید. حجم این فایلهای صوتی خیلی زیاد است ولی توابع API ویندوز به خوبی از آن پشتیبانی می کنند لذا برنامه نویسان هنوز از این صوتها استفاده می کنند.

WMA

مخفف Windows Media Audio که توسط مایکروسافت برای رقابت با MP3 بوجود آمد. حجم فایل WMA خیلی کمتر از MP3 است اما کیفیت آن نسبتاً پائینتر است. با این وجود در وب سایتها بیشتر از فایلهای WMA استفاده می شود. از سوی دیگر فایلهای MP3 به علت قابلیت پخش در دستگاه های پخش CD بسیار معروف تر هستند.

فایلهای عکس

BMP

فایهای تصویری Bitmap ویندوز. این تصاویر در کیفیت برابر با فایلهای JPG از حجم بیشتری برخوردار هستند اما توابع API ویندوز به خوبی از آن پشتیبانی می کنند لذا برنامه نویسان هنوز از این فایلها در تهیه برنامه های تحت ویندوز استفاده می کنند. همچنین توانائی ذخیره تصاویر ترنسپرنت را ندارند. مجموعه عکسهای BMP را می توان در قالب یک عکس فشرده با فرمت MBM ذخیره کرد که در یزر توضیح داده شده است.

GIF

مخفف Graphics interchange format است. این فرمت برای تهیه عکسهای کوچک استفاده می شود. این فرمت مزایای بسیلر زیادی دارد. مهمترین ویژگی این فرمت که آنرا در وب بسیار متداول ساخته است توانائی ذخیره چندین فرم عکس در قالب یک فایل تصویری است و بنابراین می تواند عکسهای متحرک تولید کند. همچنین تهیه تصاویر ترنسپرنت و عکسهای Compuserve بسیار کم حجم برای وب از دیگر مزایای این فرمت است. برنامه Ulead Gif و Adobe Image Ready را برای مدیریت این تصاویر توصیه می کنیم. برنامه های بسیار زیادی در این زمینه وجود دارد.

CUR

مخفف Cursor بوده و فایلهای کورسر ماوس با این پسوند ذخیره می شوند.برای نمونه در RUN این آدرس را وارد کنید:

%windir%\Cursors

JPG یا JPEG

مخفف joint photographic experts group نوعی فایل عکس مرسوم است. این فرمت عکسهای استانداردی است که در VCD‌ها نیز قابل پخش است و از حجم و کیفیت قابل قبولی برخوردار است.

MBM

مخفف MuliBitMap یک فایل محتوی چندین تصویر BMP که در نرم افزارهای موبایل بسیار استفاده می شود. با استفاده از نرم افزار Easy Symbian Suite از سایت svsoftwares به مدیریت این فایلها بپردازید.

PNG

مخفف portable network graphics            نوعی       فایل       عکس      سبک برای تهیه تصاویر ترنسپرنت و آیکون است. این تصاویر در ادامه توسعه فایلهای GIF ایجاد شدند. امروزه تصاویر PNG برای تهیه عکسهای ترنسپرنت و تصاوی رGIF برای تهیه عکسهای متحرک استفاده می شوند. برنامه Axilias IconWorkshop را از سایت آگزیلیاس دانلود کنید و از پسورد ۲۱۲۶۲۲۱۲-۰۸۹۱۶-۹۷۷۹۶-۶۳۰۶۰-۳۵۳۶۲ استفاده کنید.

برای تهیه فایلهای آیکون نسخت نیاز به طراحی فایلهای ترنسپرنت دارید. این فایلها را با فتوشاپ طراحی کنید و آنها را پسوند PNG ذخیره کنید. با استفاده از برنامه Axilias IconWorkshop فایل PNG را به ICO تبدیل کنید.

– ICO پسوند فایلهای آیکون است. در ویندوز آیکونها در فایلهای DLL مختلف ذخیره شده اند. فایلهای ICL کتابخانه هائی مانند کتابخانه های DLL که تنها محتوی آیکون هستند.

PSD

فایل پروژه های ویرایش عکس برنامه فتوشاپ است. برای مشاهده این عکسها حتما نیازی به نصب برنامه فتوشاپ نیست، نرم افزار رایگان PNG PSD Viewer از سایت wenovo دانلود کنید. همچنین برای اینکه ویندوز را قادر به پخش این تصاویر و بسیاری تصاویر دیگر به صورت ThumNail نمائید برنامه thumbview را دانلود کنید.

TIFF

مخفف Tag Image File Format نوعی فایل عکس است که در اسکنرها خیلی استفاده می شود.

فایلهای فشرده و Image

فایلهای فشرده بر اساس هدف از استفاده شان دو نوع هستند: فایلهای Image و فایلهای فشرده معمولی. فایلهای image جهت تهیه یک نسخه کپی از CD ها استفاده می شود. به این نسخه بدلی Clone گویند. برنامه Clone CD نیز برنامه ای است که برای تهیه همین نسخه های بدلی استفاده می شود. برنامه های زیادی برای این منظور وجود دارند اما من برنامه Ultra Iso را پیشنهاد می کنم. برای کار با فایلهای Image به یک درایو مجازی نیاز دارید که این برنامه همراه خود نصب می کند.

فایلهای Image عبارتند از: NRG, BIN, CUE, ISO, IMG, IMA

فایلهای فشرده معمولی با هدف فشرده کردن و کاهش حجم استفاده می شوند. فرمت فشرده سازی معمولی ویندوز ZIP است. زیپ کردن علاوه بر کاهش حجم دو مزیت اصلی دارد اول اینکه چندین فایل را به صورت یک فایل زیپ می توانید EMail کنید و همینطور روی فایل زیپ می توانید پسورد بگذارید. برای مدیریت فایلهای فشرده برنامه WinRAR را نصب کنید. این برنامه توانائی مدیریت کلیه فایلهای فشرده را دارد. بعلاوه امکانات فشرده سازی گسترده و ساخت فایلهای نصب را نیز دارد. برخی فایلهای فشرده در زیر لیست شده اند:

۷ZIP

فایل فشرده ویندوز که برخلاف فایلهای زیپ می توانند خودبخود اکسترکت شده و عملیاتی مانند نصب یک برنامه خاص را انجام دهد. جهت مدیریت این فایلها از برنامه winrar استفاده کنید.

CAB

کابینت ها نوعی فایل فشرده هستند که برای نصب برنامه های حجیم مانند مایکروسافت آفیس استفاده می شوند. برای ساخت یک کابینت در RUN عبارت IEpress را وارد کنید. با این برنامه حتی می توانید برنامه اجرائی EXE بسازید. این برنامه سالها در System32 ذخیره شده بود و شما نمی دانستید.

JAR

نوعی فایل فشرده است که بیشتر برای تهیه نسخه نصب بازیهای موبایل استفاده می شود. با برنامه WinRAR قابل مدیریت است.

RAR

فایلهای فشرده سازی ویژه برنامه WinRAR که حجم را تقریبا دو برابر فایل زیپ معمولی کاهش می دهند. کلیه فایلهای قابل دانلود این سایت با این فرمت فشرده شده اند.

TAR

نوعی فایل فشرده است که دیگر استفاده نمی شود و با برنامه WinRAR قابل مدیریت است.

ZIP

فرمت استاندارد تهیه فایلهای فشرده ویندوز که نیازی به نصب برنامه جانبی ندارد. برای فایلهای فشرده متنی کاربرد بیشتری دارند و فایلهای فیلم زیپ شده چندان تغییری در حجم ندارند.

فایلهای متن

– در ارائه مطالب این قسمت از سلسه مرانب تاریخی استفاده شده است و پسوندها براساس الفبا مرتب نشده اند.

TXT

فایلهای متن در ابتدا بسیار ساده بودند. فایلهای یکنواخت متنی صرف که تنها می توان نوع قلم یا اندازه قلم را برای کل متن تغییر داد. این متن ها در فایلهای TXT ذخیره می شدند. ایجاد و مدیریت این متنها اکنون به عهده notepad است.

RTF

با توسعه توانمندیهای تولید متن، اکتیوکس جدیدی به نام Rich text طراحی شد که در آن می توان به ابتکاراتی در نوشتن اقدام کرد. مثلا برخی خطوط یا کلمات را درشتر نوشت. همچنین نوشتار رنگی نیز ممکن شد. در ویندوز ۹۵ با ارائه نرم افزار wordpad که هنوز هم در ویندوز هست و کسی از آن خبری ندارد، امکان ایجاد و مدیریت این متن ها بوجود آمد.

DOC

مایکروسافت خیلی زود نسخه جدیدی از نرم افزارهای تولید متن به نام Office 97 را رائه کرد که در آن علاوه بر تهیه متنهای ترکیبی می شد از تصاویر نیز استفاده کرد. متنهای نوع DOC همچنان در Office 2003 نیز ادامه یافتند و در Office 2007 جای خود را به فرمت DOCX

دادند.

PDF

فایلهای تولید شده با نرم افزار Word یک ایراد عمده داشتند. با نقل و انتقال این فایلها بویژه در اینترنت چیدمان آنها درهم می ریخت. نرم افزارهای تولید PDF توسط شرکت Adobe این ایراد عمده را برطرف کرد. PDF مخفف Portable Document File نوعی فایل متنی است که بر خلاف فایلهای Doc چیدمان آن به سادگی تغییر نمی کند و برای همین در وب بسیار استفاده می شود. با استفاده از برنامه Adobe Reader که یک نرم افزار مجانی است می توانید فایلهای PDF را مطالعه کنید اما برای ساخت این فایلها نیاز به Adobe Acrobat Writer دارید که پولی است