قانون یک سوم در عکاسی و فیلمبرداری چیست

کاری مشابه قانون یک سوم (اگر اجازه داشته باشم که این قانون را قانون یک سوم بنامم)، فکر می کنم برای مرتبط کردن یا شکستن خطوطی در عکس اجرا کردن چنین قانونی کار مناسبی باشد و در کل می توان از این قانون در پیاده کردن طرح های نسبی استفاده کرد. برای مثال، در طراحی منظره، می توان آسمان را در دو سوم بالای تصویر کشید و یا یک سوم تصویر را آسمان پر کند به صورتی که مابقی اجزاء در دو سوم دیگر تصویر باشد. همچنین می توانید دو سوم از قسمتی از تصویر را برای یک فضای خاص (مانند آب) در نظر بگیرید و یک سوم دیگر آن قسمت را برای فضایی دیگر (مانند زمین) به صورتی که خود این قسمت یک سوم یا دو سوم از تصویر اصلی در کنار یک فضای بزرگ تر دیگر (مانند آسمان) باشد. این تعریف بلند، عجیب و غریب و ابتدایی او، نشان دهنده همان قانون یک سومی است که امروزه می شناسیم، به عبارت ساده تر قانون یک سوم این گونه تعریف می شود: در ترکیب بندی کادر را از دو سمت عمودی و افقی به سه قسمت تقسیم کنیم. و سپس سوژه اصلی را در یکی از نقاط تلاقی این خطوط قرار دهیم. یک راه ساده تر برای بیان قسمتی از این قانون این است که، وقتی می خواهید از دوستتان عکس بگیرید، او را در یک طرف کادر قرار دهید، و نه در مرکز کادر.

 

 

اینطور عکس گرفتن بهتر است چون… توضیح دادن دلیل بهتر شدن این عکس ها سخت است. چون ما راجع به احساس کردن صحبت می کنیم و آنطور که چشم دوست دارد یک عکس را ببیند. دلیل آن را اینطور می توان بیان کرد: در کل، بدون در نظر گرفتن موارد خاص، چشمان یک فرد به سمتی از کادر تغییر جهت می دهد که برای چشم جذاب تر است. زمانی که قسمت مورد نظر ما در مرکز کادر قرار می گیرد، چشمان بیننده نیازی به حرکت ندارد و مستقیماً سوژه اصلی را می بیند. چشم ابتدا مرکز تصویر را می بیند و اگر سوژه اصلی در این قسمت باشد کار تمام است و می توان عکس را رد کرد، که عکسی که به این شکل باشد کمی حوصله سر بر است. اما اگر سوژه شما در یک طرف کادر قرار گرفته باشد، در این صورت چشم به آن سمت کادر حرکت می کند، و همچنین می تواند در اطراف کادر بچرخد، این یک حس است. وقتی شما یک عکس خوب می بینید، نسبت به آن حسی پیدا خواهید کرد.

 

 

شاید شما از آن دسته آدم های سرکشی باشید که می گویند: «من هیچ قانونی را رعایت نمی کنم! من هنرمندم!» این هم عقیده ایست و و من هم شاید گاهی با این دید عکس بگیرم.  اما این قانون کار آمد است. اگر این قانون برای شما تازگی دارد، شما می توانید با رعایت کردن آن به شدت عکاسی خود را تقویت کنید. عکس های ساده ای مانند عکسی از یک قاصدک بر روی نیمکت یا عکسی که از دوست خود می گیرید می تواند بسیار بهتر از قبل شود. خیلی از دوربین های DSLR با قابلیت Grid View کار شما را راحت کرده اند، شما با فعال کردن این قابلیت در دوربین این خطوط یک سوم را می توانید در کادر و در حالی که می خواهید عکس بگیرید ببینید. اگر باور نمی کنید خودتان این قانون را تجربه کنید. شما می توانید از یک سوژه یک بار با استفاده از این قانون و یک بار بدون استفاده از آن عکس بگیرید و این عکس را در یکی از شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید و نظر افراد را راجع به این دو عکس بپرسید. «مانند یک حرفه ای قوانین را یاد بگیرید، تا بتوانید مانند یک هنرمند آنها را بشکنید.» – Pablo Picasso البته زمان هایی هم وجود دارد که بهتر است این قانون را بشکنید، در غیر این صورت عکس شما خیلی کلیشه ای خواهد شد. در ادامه به مواقعی اشاره می کنیم که بهتر است قانون یک سوم را بشکنید:

تأکید بر قریبه بودن

 

 

گاهی اوقات در عکاسی از منظره، آنقدر قرینه در تصویر زیباست که نشان دادن آن به بیننده حس بسیار خوبی منتقل خواهد کرد. مانند عکس بالا. البته افرادی که دید بهتری دارند با اینکه خط عمودی دقیقاً در مرکز تصویر قرار دارد سعی بر این خواهند داشت که خطوط افقی هم بر روی خطوط یک سوم قرار گیرند، سعی کنید خطوط عکس بالا که در خطوط یک سوم و دو سوم قرار گرفته است را پیدا کنید. در عکس های دیگر هم می توانید قرینه بودن را ببینید

عکاسی ماکرو

 

 

دانه های برف به دلیل قرینه بودنشان زیبایی منحصر به فردی دارند، درست مانند ابعاد صورت یک خانم. این قرینه بودن را در پروانه ها هم می توانید ببینید، در گل ها و در کل در طبیعت می توانید به دنبال قرینه باشید. وقتی می خواهید با عکاسی از جسمی کادر را پر کنید، بهتر است که به سوژه نزدیک شوید و ترکیب بندی را طوری انجام دهید که تنها این سوژه به چشم بیننده بیاید.

تأکید بر یک سوژه

 

 

در این عکس قانون یک سوم طوری شکسته شده است که آسمان را بزرگ تر نشان می دهد. در این عکس به صورت عمدی قسمت بیشتری از کادر را با آسمان پر کرده اند تا تأکید بیشتری روی آسمان داشته باشند.

چشمان شما به شما بگوید

 

 

در نهایت، موفقیت و یا شکست شما به عنوان یک عکاس از زیبا دیدن یا ندیدن چشمان شما نشأت می گیرد. این چشمان شماست که به مغز شما متصل است و آن چیزی را می بیند که شما می خواهید.

«مهمترین چیز دوربین نیست، بلکه چشمان شماست» –Alfred Eisensteadt

یادگیری این قوانین اهمیت زیادی دارد، این قوانین را یاد بگیرید و آنها را دانسته بشکنید، همه این ها به شما کمک می کند که بهتر “ببینید”.

«مهمترین قسمت یک دوربین آن چیزی است که ۱۲ اینچ پشت آن قرار گرفته است.»

قانون یک سوم:

فرض کنید کادر را با دو خط موازی در عرض و دو خط موازی در طول در مجموع به ۹ قسمت مساوی تقسیم کرده‌ایم. مسیر هر خط مکان مناسبی برای قرار دادن سوژه اصلی در کادر است.از تقاطع این چهار خطِ یک سوم، چهار نقطه حاصل می‌شود که به آنها «نقاط طلایی» می‌گویند. تجربه نشان داده است که تاثیرگذارترین و چشم‌رباترین نقاط هر کادر همین نقاط طلایی می‌باشند.

 

 

بطور مثال برای بهتر دیده‌شدن درختِ تصویرِ بالا می‌توان آن را روی یکی از دو نقطه طلایی و خطوط یک سومِ چپ یا راست کادر قرار داد:

 

 

قانون یک سوم، مهمترین و کلیدی‌ترین قانون در کادربندی می‌باشد. چند نمونه دیگر از قرارگیریِ درستِ سوژه بر روی خطوط یک سوم را با هم مشاهده کنیم:

 

 

 

فرقى نمى‌کند که با چه نوع دوربین و براى چه منظور عکاسى مى‌کنید اما رعایت تنها چند نکته ساده در کادربندى سبب مى‌شود که عکس‌هاى زیباترى بگیرید و به مانند یک حرفه‌اى عکاسى کنید. در این مطلب قصد دارم در مورد یکى از اصلى‌ترین قوانین مربوط به ترکیب‌بندی (Composition) در عکاسی به نام “قانون یک سوم‌ها” (Rule of Thirds) صحبت کنم.

 

 

بدین ترتیب که در این قانون بایستى حین عکاسى کادری که از درون چشمی (Viewfinder) یا روى صفحه نمایش دوربین مشاهده می‌کنید را بصورت افقی و عمودی تقسیم شده به سه قسمت تصور کنید. در واقع همان‌طور که در عکس ۲ مشاهده می‌کنید صفحه به ۹ مربع تقسیم می‌شود. تا اینجا حتماً متوجه دلیل نامگذاری این قانون شده‌اید. اما نکته اصلی قرار دادن نقاط مهم و قابل توجه سوژه در محل‌هاى تلاقى این خطوط است. رعایت این قانون به عکس شما توازن می‌بخشد و چشم بیننده به جای باقی ماندن در مرکز عکس به سمت آن نقطه حرکت می‌کند. البته خوشبختانه در برخى از دوربین‌ها قابلیت نمایش این خطوط روى صفحه نمایش (معمولاً gridlines نام دارد) وجود دارد.

 

 

اما داستان به همین جا ختم نمى‌شود. به عنوان مثال در نظر بگیرید که مى‌خواهید از دوست خود عکس بگیرید. این بار به جاى اینکه او را در مرکز قرار دهید، به مانند عکس ۳ قانون یک سوم‌ها را رعایت کنید. اما با توجه به اینکه برخى از دوربین‌ها تنها قابلیت فوکوس تک‌نقطه‌اى در مرکز را دارند با فشردن دکمه شاتر مشاهده خواهید کرد که صورت دوست شما تار شده و به جاى آن پس‌زمینه واضح است. در واقع به دلیل اینکه فوکوس در مرکز و بر روى پس‌زمینه صورت گرفته دوست شما خارج از محدوده فوکوس (Out of Focus) است. راه‌حل چیست؟ بسیار ساده است، در این مواقع ابتدا صورت دوست خود و یا نقطه مورد نظر را در مرکز کادر قرار دهید، دکمه شاتر را تا نیمه فشار دهید تا دوربین در آن فاصله و روی آن نقطه فوکوس کند (هنگامى که دوربین با موفقیت فوکوس مى‌کند صداى بیپى شنیده می‌شود) سپس در حالی که دکمه شاتر را همان‌طور تا نیمه نگه داشته‌اید کادر مورد نظر را طبق قانون یک سوم‌ها ببندید و دکمه شاتر را تا آخر فشار دهید تا عکس شما ثبت شود.قانون یک‌سوم یکی از اولین چیزهایی است که عکاسان تازه‌کار در کلاس‌های عکاسی یاد می‌گیرند. این مسئله خیلی مناسب است زیرا این قانون پایه و اساس عکس‌های جذاب و با ترکیب‌بندی خوب را تشکیل می‌دهد.

قانون یک‌سوم 

قاعده کلی پشت قانون یک‌سوم این است که تصور کنید عکس خود را هم از جهت عمودی و هم‌افقی به سه بخش تقسیم کرده‌اید. درنتیجه تصویر شما به نه بخش مساوی تقسیم خواهد شد، همانند شکل زیر:

 

 

زمانی که شما در حال عکس گرفتن هستید، باید این کار را در نمایاب دوربین خود به‌صورت ذهنی انجام بدهید.درحالی‌که این شبکه‌بندی را در ذهن خود دارید، به چهار نقطه‌ای که از تقاطع خطوط عمودی و افقی در داخل تصویر ایجاد می‌شود توجه کرده و سعی کنید نقاط مهم تصویر خود را در داخل آن‌ها قرار بدهید.علاوه بر این، این چهار خط می‌توانند برای قرار دادن عناصر دیگر تصویر شما مورداستفاده قرار بگیرند.

 

 

تئوری پشت این قضیه این است که درصورتی‌که شما نقاط مهم تصویر خود را در نقاط برخورد خطوط و یا در طول آن‌ها قرار بدهید، تصویر شما متوازن‌تر شده و به بینندگان تصویر اجازه می‌دهد که راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کنند. مطالعات نشان داده است که در زمان نگاه کردن به تصاویر، چشمان افراد معمولاً راحت‌تر به نقاط برخورد خطوط یک‌سوم عکس می‌رود تا به وسط عکس. و شما می‌توانید با استفاده از قانون یک‌سوم، از این مسئله سود برده و موارد مهم عکس‌های خود را در نقاط مناسب تصویر جاسازی کنید.

در ادامه یک سری از مثال‌های قانون یک‌سوم در عکاسی آورده شده است:

 

 

بر این تصویر که از زیر سطح دریاگرفته شده است، نقطه درخشان تصویر که به‌طور طبیعی نقطه تمرکز تصویر است در تقاطع خطوط یک‌سوم عمودی و افقی قرار داده‌شده و ترکیب‌بندی زیبایی ایجاد کرده است.

 

 

در این تصویر، صورت کودک در سمت راست تصویر و در امتداد خط یک‌سوم عمودی قرارگرفته است، به‌طوری‌که فاصله بین دو چشم وی (که در عکاسی از چهره نقاط اصلی فوکوس محسوب می‌شوند) تا خط یک‌سوم عمودی کاملاً برابر است. درصورتی‌که صورت کودک در مرکز تصویر قرار داده می‌شد، عکس حالتی ناشیانه به خود می‌گرفت.

 

 

قانون یک‌سوم، در عکاسی از مناظر طبیعی نیز کاربرد دارد. همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌شود، سنگی که در داخل آبگیر قرارگرفته، به‌عنوان یکی از نقاط جلب‌توجه کننده محسوب شده و در نقطه یک‌سوم پایینی عکس قرارگرفته است. همچنین خط ساحلی آبگیر که توسط درختان مرزبندی شده است، در امتداد پایین خط یک‌سوم افقی قرار داشته و ترکیب زیبایی ایجاد کرده است.استفاده از قانون یک‌سوم برای یک‌سری از عکاسان بسیار راحت و طبیعی است، درحالی‌که افراد دیگر ممکن است برای یادگیری و کسب تبحر در آن به کمی تمرین و صرف زمان نیاز داشته باشند. برای یادگیری روش استفاده از قانون یک‌سوم (و سپس شکستن آن) مهم‌ترین سؤالاتی که باید از خودتان بپرسید شامل موارد زیر می‌شود:

نقاط جلب‌توجه کننده تصاویر شما کدام هستند؟

شما باید آن‌ها را در کجای فریم عکس خود قرار بدهید؟

یک‌بار دیگر گفتن این مسئله حائز اهمیت است که شکستن قوانین ممکن است باعث ایجاد یک‌سری از خارق‌العاده‌ترین عکس‌ها بشود، و زمانی که قوانین را کاملاً یاد گرفتید، از روی عمد به دنبال پیدا کردن راه‌هایی برای شکستن آن‌ها باشید تا ببینید چه چیزی می‌توانید تشخیص کنید. درنهایت زمانی که کار ویرایش عکس‌های خود را انجام می‌دهید، قانون یک‌سوم را مدنظر داشته باشید. ابزارهای ویرایش عکس که در حال حاضر موجود است، قابلیت‌های خوبی برای برش و تغییر چارچوب عکس‌دارند که شما می‌توانید با استفاده از آن‌ها تصاویر خود را بر اساس قوانین موردنظر خودتان ویرایش کنید. یکسری از عکس‌های قدیمی خود را با این روش تغییر بدهید تا تأثیر قوانین در آن‌ها را مشاهده کنید.

 

برای دانلود فایل این مطلب به صورت PDF روی لینک زیرکلیک کنید

 

 

قانون یک سوم در عکاسی