سرعت شاتر در دوربین چیست و کاربرد آن
سرعت شاتر در دوربین چیست و کاربرد آن
در عکاسی مفاهیمی وجود دارد که دانستن آنها برای علاقمندان این حیطه و آنهایی که میخواهند عکسهایی خوبی ثبت کنند الزامی است. یکی از این مفاهیم سرعت شاتر دوربیناست. به عنوان مثال برای عکاسی از یک آبشار یا عکاسی از وقایع ورزشی که شامل سوژههای متحرک میشود آشنایی با سرعت شاتر و حالت تقدم شاتر در دوربینهای دیجیتال نقش اصلی را در ثبت یک تصویر خوب ایفا میکند.
بازدید ادامه مظالب با کلبک روی ادامه مطالب
مفهوم سرعت شاتر در دوربین
در عکاسی، سرعت شاتر (Shutter Speed) به معنای مدت زمان باز بودن شاتر یا مدت زمانی است که فیلم (در عکاسی آنالوگ) یا سنسور (در عکاسی دیجیتال) در معرض نور قرار میگیرد. هر چه سرعت شاتر بیشتر باشد (شاتر سریعتر باز و بسته شود)، فیلم یا سنسور مدت زمان کمتری در معرض نور خواهد بود و بالعکس. به عنوان مثال سرعت شاتر کم معمولاً در محیطهای کم نور مورد استفاده قرار میگیرد. سرعت شاتر بر حسب ثانیه اندازهگیری میشود. به عنوان مثال مقادیری مانند ۱/۱۰۰۰ ثانیه، ۱/۵۰۰ ثانیه، … و یک ثانیه، ۲۰ ثانیه و … قابل انتخاب هستند که بسته به نوع دوربین این محدوده تغییر میکند. طبیعی است که هر چه مدت زمان کمتری مانند ۱/۱۰۰۰ ثانیه انتخاب شود، شاتر سریعتر باز و بسته میشود. از این نوع تنظیم میتوان برای عکاسی از سوژههای با تحرک زیاد مثلاً سوژههای ورزشی استفاده کرد. بدین ترتیب سوژه مورد نظر در اصطلاح Freeze (ثابت) میشود. در مقابل سرعت کم شاتر باعث بلور شدن سوژه متحرک میشود. البته باید بخاطر داشته باشید که برای عکسبرداری در سرعتهای پایین، برای جلوگیری از محو شدن کل عکس باید از سه پایه استفاده کنید. البته باید توجه داشت که علاوه بر سرعت شاتر، میزان گشودگی دیافراگم دوربین و میزان حساسیت یا سرعت ایزو نیز در میزان نور رسیده به فیلم یا سنسور و میزان نور عکس، نقش دارد. به عنوان مثال اگر سرعت شاتر را از ۱/۱۲۵ به ۱/۲۵۰ ثانیه تغییر دهید، در واقع میزان نور رسیده به فیلم یا سنسور را نصف کردهاید. برای جبران این کمبود، میتوانید میزان گشودگی دیافراگم را افزایش دهید یا از ایزو سریعتر استفاده کنید. همانطور که در تصویر مشاهده میکنید در سرعت ۱/۸۰۰ قطرات آب قابل تشخیص هستند. این در حالیست که در سرعت شاتر یک ثانیه جریان آب کاملا محو شده است.
بد نیست مروری بر انواع شاتر داشته باشیم :
شاتر تیغه ای
شاترهای تیغه ای درون لنز بسیاری از دوربین های قطع متوسط و در همه دوربین های قطع بزرگ قرار دارد. این شاترها از یک سری تیغه یا صفحاتی که بر روی هم قرار گرفته اند تشکیل شده است. وقتی شاتر عمل می کند تیغه ها برای مدت زمان تنظیم شده کاملا باز می مانند.
شاتر کانونی
یک شاتر کانونی همانطور که از نامش پیداست درون بدنه دوربین درست در جلوی تصویر( فیلم) قرار گرفته است ( جایی که تصویر فوکوس شده). این سیستم به طور گسترده ای در دوربین های ۳۵ میلیمتری (slr) و تعداد کمی از دوربین های قطع متوسط به کار رفته است. این سیستم می تواند به دو پرده که یکی باز و دیگری دریچه شاتر را می بندد وصل شده باشد. وقتی سرعت شاتر بالا استفاده می شود، پرده دوم قبل از اینکه پرده اول کاملا باز شود شروع به بسته شدن می کند. در سرعت شاتر بالا شکاف باریکی بر روی صفحه تصویر حرکت می کند. این ویژگی، استفاده از فلش های با سرعت بالا را غیر ممکن می کند. اگر فلش با سرعت شاتر بالا استفاده شود تنها قسمتی از تصویر اکسپوز می شود.
فایده شاترهای کانونی نسبت به شاترهای تیغه ای
سرعت شاتر بالاتر از ۱۰۰۰/۱
لنزها به خاطر اینکه شاتر درون آنها به کار برده نمی شود ارزان تر هستند.
مشکلات
سرعت سینکرونیزاسیون محدود
زمان شاتر ( سرعت شاتر )
زمان شاتر نسبت عکس با اندازه دیافراگم دارد. یعنی هرچه دیافراگم بازتر و نور ورودی بیشتر باشد، زمان نوردهی باید کوتاهتر شود. اعداد شاتر هم مثل دیافراگم استاندارد و در واقع مخرج کسری هستند که صورت آن یک ثانیه است. پس هرچه بزرگتر می شوند نوردهی کمتر می شود. به این شکل : ۱ – ۲ – ۴ – ۸ – ۱۵ – ۳۰ – ۶۰ – ۱۲۵ – ۲۵۰ – ۵۰۰ – ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰البته دوربین های مختلف ممکن است اعداد بینابینی را هم داشته باشند. علاوه بر این اعداد، دوربین شما ممکن است یک وضعیت دیگر هم داشته باشد به نام Bulb یا اختصاراً B در این وضعیت با فشار دکمه شاتر باز می شود و تا زمانی که دوباره دکمه شاتر را بزنید باز می ماند. این وضعیت مناسب عکسبرداری از مثلاً رعد و برق است، مثل این: عکاس شاتر را باز کرده و منتظر مانده تا آسمان چندبار برق بزند. البته استفاده از این وضعیت کمی لم دارد که بعدها خواهم گفت. شاتر رابطه مستقیمی با نوع سوژه شما دارد. اگر از عمه خانم عکس می گیرید نیاز به سرعت بالایی ندارید. سرعت ۶۰ (یک شصتم ثانیه ) کافی است. اما برای عکاسی از خواهر زاده تون که حتماٌ هم به خودتون رفته و یک جا بند نمی شه کمتر از ۲۵۰ رو توصیه نمی کنم.وقتی دوربین را در وضعیت Tv قرار می دهید. به دوربین می فهمانید که می خواهید خودتان سرعت عکاسی را تعیین کنید. پس دوربین تا حد دستیار شما عقب نشینی می کند و حالا این شمایید که بسته به موقعیت و هدفتون سرعت عکاسی رو تعیین می کنید. در مورد این موقعیت ها بعداً در عکاسی عملی بیشتر صحبت خواهیم کرد اینجا فقط کلیاتی از کاربرد تعیین سرعت را می گویم. مثلاً اگر از یک مسابقه اسکی عکس می گیرید ممکن است دو جور عکس بخواهید داشته باشید. عکسی که در آن هم چیز و همه کس ثابتند مثل این:
برای این عکس از سرعت بالا استفاده می کنید مثلاً ۱۰۰۰
یا اینکه می خواهید حرکت سوژه را نشان بدهید مثل این:
در این حالت از سرعت پایینتر استفاده می کنید مثلاً ۶۰ و دوربین را همراه سوژه حرکت می دهید. (البته باید کمی تمرین داشته باشید)
یا مثلاٌ وقتی در طبیعت می خواهید نرمی حرکت آب را نشان بدهید:
در این حالت هم سرعت را در حد ۱۵ پایین می آورید.
یک توضیح هم بدهم و بگذریم. برای سرعت های پایینتر از ۶۰ ترجیحاً و پایینتر از ۳۰ حتماً از سه پایه استفاده کنید.
جمعبندی:
سرعتهای شاتر عبارتاند از:
۳۰'', ۱۵'', ۸'', ۴'', ۲'', ۱'', ۱/۲, ۱/۴, ۱/۸, ۱/۵, ۱/۳۰, ۱/۶۰, ۱/۱۲۵, ۱/۲۵۰, ۱/۵۰۰ …
در صورتیکه نخواهیم از تنظیم سریع استفاده کنیم، برای تنظیم سرعت نوردهی یا سرعت شاتر ابتدا باید مد دوربین را بر روی TV: تقدم شاتر قرار بدهیم و سپس با چرخاندن دکمه چرخان اصلی سرعت را تنظیم کنیم. وقتی سرعت شاتر به یک ثانیه یا بیشتر نزدیک میشود دو تیک در کنار عدد دیده میشود. زمان نوردهی فاصله زمانیست که شاتر دوربین باز است و نور روی فیلم عکاسی (در دوربینهای غیر دیجیتالی) یا حسگرهای الکترونیکی (در دوربینهای دیجیتالی) اثر میکند. اغلب در نور کم زمان نوردهی بیشتر است. در عکس برداری از اشیاء متحرک از زمان نوردهی کمتر استفاده میشود. زمان نوردهی بر حسب ثانیه سنجیده میشود. به عنوان مثال یک هشت هزارم (۱/۸۰۰۰) ثانیه است. زمانی که شاتر دوربین در کمتر از ۱/۶۰ ثانیه بسته میشود اصطلاحاً شاتر کند یا طولانی نامیده میشود. در این حالت دوربین با نوردهی طولانی تصویر را ثبت میکند. شاتر بالای ۱/۵۰۰ ثانیه، سرعت شاتر سریع نامیده میشود. اگر طوری دوربین تنظیم شود که این دریچه با سرعت بسیار بالایی باز و بسته شود عکس به اصطلاح Freeze میشود. یعنی اگر موضوع عکاسی متحرک باشد سرعت باز و بسته شدن شاتر اینقدر بالاست که این تحرک در تصویر ثبت نمیشود. استفاده از سرعتهای بالاتر شاتر نه تنها ریسک لرزههای دوربین را کاهش میدهند بلکه میتوانند از محو شدگی بوجود آمده در هنگام حرکت سوژه، مثلاً تکان خوردن گلها در اثر وزش نسیم یا باد، هم جلوگیری نمایند البته این کار باعث میشود که نتوانید از باز بودن یا گشودگیهای زیاد دیافراگم (با اعداد کوچکتر نمایش داده میشود) استفاده کنید.
