شو و اکسپو در عکاسی چیست
Expo برگرفته از واژه Exposition است و به نمایشگاههای جهانی که میانههای سده نوزدهم (میلادی) بر پا گردیده گفته میشود. اکسپو رویدادی است که هر پنج سال یکبار و هر بار در کشوری متفاوت برگزار می شود. اهمیت این نمایشگاه و پیامدها و برآیندهای آن برای کشورهای جهان آن چنان ارزشمند است که امروزه اکسپوها سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازیهای المپیک بوده و نام المپیک فرهنگ ملل را برای آن برگزیده انداین نمایشگاه پیشگاهی است برای نمایش گذشته، اکنون و آینده کشورها که در آن دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینه فرهنگی و دورنمای توسعه کشورها به نمایش گذاشته می شود. میزبانی نمایشگاه اکسپو برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی شهرهای میزبان و داد و ستدها و همکاری های بین المللی بسیار کارساز است. از این رو، همه کشورهای عضو “دفتر نمایشگاههای بین المللی” (BIE) مایلند میزبانی این نمایشگاه را به گرده بگیرد. تا کنون حدود ۶۰ اکسپو در ۲۴ شهر برگزار شده است. “شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران” ازسال ۱۳۸۱ به نمایندگی از ایران به عضویت BIE درآمده است و سازماندهی حضور در اکسپوها را برعهده دارد
همواره یکی از بخشهای جذاب و البته قابل توجه هر نمایشگاه اکسپویی علاوه بر پاویونهای بینالمللی و موضوعی، به برنامههای هنری، موزه اکسپو و نیز معرفی سازمانهای بینالمللی و شرکتهای اقتصادی مربوط میشود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در نمایشگاه اکسپو ۲۰۱۲ یوئسو در کره جنوبی نیز علاوه بر پاویونهای موضوعی (Theme) و پاویونهای بینالمللی کشورها، بخشهای دیگری وجود داشت که برخی از آنها رویدادی بوده، برخی نیز در قالب سازههایی در دسترس مخاطبان قرار گرفته بودند.
در پایان بازدید از گالری دیجیتال اکسپو که درواقع تونل مابین پاویونهای کشورها بود و در خارج از آن، تنها پاویون مستقل یک کشور قرار داشت که همان پاویون کشور میزبان یعنی کره جنوبی بود. کرهییها هرچند یک پاویون مستقل را برای خود ترتیب داده بودند، اما محتوای آن چیزی جز همان فیلمها و آثار هنری مرتبط با موضوع زندگی در ساحل و اقیانوس (بهعنوان موضوع نمایشگاه) نبود. در اکسپو جامع قبلی که در شهر شانگهای چین برگزار شد هم بزرگترین و گرانقیمتترین پاویون نمایشگاه به کشور میزبان یعنی چین اختصاص یافته بود که در آن هرکدام از غرفههای اختصاصیافته به یکی از استانهای جمهوری خلق چین، خود بهاندازهی یک پاویون مستقل مربوط به یک کشور بود. در اکسپو امسال نیز در مجاورت پاویون کره، یک پاویون به استانهای آن اختصاص یافته بود که هرکدام سعی کرده بودند در قالب آن، یک معرفی از ویژگیهای محیطی منطقه خود را در نسبت با دریا و اقیانوس داشته باشند. این تلاش از آنجهت تقریبا یکدست بود که این کشور دستکم در سه جهت و بیشتر مرزهای خود با دریا و اقیانوس در ارتباط است. برخی از این استانها حتا بخشی از مناطق ساحلی خود را با انتقال تعدادی خرچنگ و دیگر جانوران دوزیست، بازسازی کرده بودند که بویژه مورد توجه بچهها قرار میگرفت.
نمایشگاه امسال با موضوع مرتبط با آب، آنهم در محوطهای که دقیقا یک ساحل و بندرگاه را تشکیل میداد، بهاضافهی برگزاری آن در گرمای فصل بهار و تابستان فرصتی بود تا جای جای سایت نمایشگاه با سازههای آبی تزئین و دلانگیز شود. علاوه بر آبنماهای تزئینی و انواع فوارهها، نوعی چینش فوارهها در فضاهایی بین سازهها و پاویونها با رقصهای متناوب و غیرمنظمشان، فرصتی شده بود برای بچهها تا با آببازی تابستانی به اوج شعف برسند. همچنین طراحی پارکهای آبی کوچک برای کودکان در برخی نقاط ازجمله نزدیک هتل ساختهشده در جنب محوطه نمایشگاه و نیز ایجاد فرصت ارتباط مستقیم با محیط زیست دریایی به شیوههای مختلف، قطعا علاوه بر زیباییآفرینی و ایجاد شور و نشاط، نوعی آموزش و برقراری ارتباط عینی و درونی را هم در مواجهه با موضوع نمایشگاه فراهم کرده بود. موضوعی که بحث درباره آن در اکسپو امسال از جهتی کشف قابلیتهای دریا و از سویی چگونگی محافظت از آن در مواجهات انسانی و نیز جبران مافات بود.
اوج این برنامههای سرگرمکننده را در فضای جایگاه رو به دریای نمایشگاه میشد دید. در موازات گالری دیجیتال اکسپو، اکسپوهال و پاویونهای بینالمللی، جایگاهی استادیومی رو به دریا تعبیه شده بود که بهگنجایش چندهزار نفر صندلی رو به دریا و نیز بالای این صندلیها هم یک راهرو برای عبور و مرور و نیز تماشای برنامهها بهصورت ایستاده قرار داشت. این جایگاه روزها برای تماشای برنامهها و نمایشهای آکروباتیک بر روی آب و نیز حرکتهای نمایشی جتاسکیها و قایقها استفاده میشد و شبهنگام هم با توجه به آنکه Big O در برابر آن قرار داشت، شو مخصوص نورافشانی بهعلاوه نورپردازی و آببازی مرتبط به آن را که یکی از مشهورترین برنامههای نمایشگاه بود، از این طریق به بهترین شکل میشد تماشا کرد.
برنامههای هنری در اکسپو امسال هم به دو صورت رسمی و غیررسمی اجرا میشد. حالت غیررسمی آن برنامههای هنری و تفریحی متعددی بود که در جای جای فضای نمایشگاه یا در برابر پاویونهای خاص، توسط دو یا چند هنرمند موسیقی، تئاتر یا ورزشکار حرکات آکروباتیک اجرا میشد. این برنامهها یا توسط دانشجویان علاقهمند کرهیی ترتیب مییافتند یا توسط گروههای هنری و نمایشی که بهواسطه کشورهای شرکتکننده در نمایشگاه حضور یافته بودند و جزو برنامههای الزامی یا ترجیحیشان بود که بازدیدکنندگان از نمایشگاه را سرگرم کنند. مخاطبان کرهیی هم که هیچ فرصتی را برای کمی سرگرمی یا لحظاتی شادی از دست نمیدادند، علاوه بر توجه به جذابیتهای مولتیمدیایی، به این برنامهها نیز توجه ویژهای نشان میدادند و بهراحتی متعجب و مشعوف میشدند. نوع دوم برنامهها هم برنامههای رسمی از پیش طراحیشده در جایگاههای مخصوص بود که علاوه بر اعلام مداوم از بلندگوهای نمایشگاه، از طریق تبلیغات محیطی و رسانهیی نیز تبلیغ میشدند. یکی از فضاهای اصلی اجرای این برنامهها، جایگاه موسیقی بود که در یک منتهیالیه سایت نمایشگاه در مسیری که برای پهلو گرفتن قایقهای بزرگ تعبیه شده بود، اجرا میشد و از جمله، اجرای موسیقی پاپ در آن رونق بیشتری داشت. البته در اکسپو شانگهای علاوه بر سالن ۱۷ هزار نفری سرپوشیده، در هر محوطه مربوط به یکی از قارهها، یک جایگاه موسیقی طراحی شده بود که تازه علاوه بر جایگاههای ایجاد شده توسط کشورها بود.
اما یکی دیگر از بخشهای ثابت نمایشگاههای اکسپو اخیر، پاویونهای مربوط به سازمانهای بینالمللی زیر عنوان کلی سازمان ملل متحد است. در اکسپو شانگهای حدود ۵۰ سازمان و در اکسپو یوئسو حدود ۳۰ نهاد بینالمللی که در حوزههای غذا، بهداشت، صلح، محیط زیست، اقتصاد، آموزش و مواردی از این دست فعالیت میکنند، حضور داشتند. بخش مربوط به نهادهای UN در اکسپو امسال اما یک ویژگی خاص هم داشت. دبیرکل سازمان ملل متحد در این دوره – بان کی مون – از کشور میزبان نمایشگاه اکسپو یعنی کره جنوبی است. همین موضوع باعث شد که او در مراسم رسمی اختتامیه نمایشگاه هم حضور یابد. ضمن آنکه مجسمه تصویری او در محل ورودی پاویون نهادهای بینالمللی بسیار مورد علاقه بازدیدکنندگان کرهیی برای گرفتن عکس یادگاری قرار داشت.
موزه اکسپو EXPO EXPOS نیز هرچند ازسوی مخاطبان بخش چندان جالب توجهی نبود، اما برای یک مخاطب حرفهیی یا پیگیری این رویداد پرقدمت جهانی یک فرصت بزرگ بود تا در فضایی چندصد متری، در قالب فیلم، عکس، نوشته و مقداری وسایل، با تاریخچه اکسپوهای جهانی برگزارشده پس از سال ۱۸۵۱ آشنا شود. از این لحاظ بار آموزشی و آگاهیافزایی این بخش از نمایشگاه تقریبا کمنظیر بود. موزه اکسپو در یوئسو درواقع بخشی از آن چیزی بود که در قالب موزه اکسپو در شانگهای پی ریخته شده و در سردر و توضیحات آنهم به این نکته اشاره شده بود. هرچند موزه اکسپو در شانگهای از نظر نمایش عکسها و اسناد و تمبرهای یادگاری وسیعتر بود.
در اکسپو شانگهای سهپنجم نمایشگاه به پاویونهای بینالمللی و موضوعی و دوپنجم آن به دیگر پاویونهای موضوعی بهعلاوه اقتصادیها اختصاص داشت. در اکسپو یوئسو هم میشد گفت که در حد یکچهارم یا یکپنجم نمایشگاه به پاویونهای شرکتهای اقتصادی سرشناس کره جنوبی اختصاص داشت که در ضمن پشتیبانیکنندگان مالی (اسپانسر) نمایشگاه هم محسوب میشدند. البته طبیعی بود که کرهییها وقتی میزبان چنین رویدادی باشند، به برندهای سرشناس و قدرتمندشان، هم تکیه کنند و هم بنازند. در بخش ورودی این بخش، برج آسمان قرار داشت که با شکل دودکش یا منبعمانندش، البته یک دودکش یا منبع عظیم، ۹۰ دقیقه زمان برای بازدیدش صرف میشد. این بخش از نمایشگاه که مخاطبان را با آسانسور به مرتفعترین بخش برای تماشای نمایشگاه میبرد هم مانند بخشهای دیگر نمایشگاه سعی داشت با استفاده از مولتیمدیا و دیگر ابزار ارتباطی به مضوع زندگی در ساحل و اقیانوس بپردازد.
اما در پس این برج، غرفههای بزرگ این شرکتها قرار داشت: POSCO ، LOTTE ، GS Caltex Energy ، LG ، SK Telecome ، Hyundai Motor Group و SAMSUNG . در این میان هیوندای چنان تبلیغات و حضور چشمگیری در محوطه نمایشگاه داشت که میشد حدس زد اسپانسر اصلی نمایشگاه است و از سویی ال جی و سامسونگ نیز با بهنمایش گذاشتن جدیدترین دستآوردهایشان در قالب مولتیمدیا، بهنوعی مانور قدرت برای صنعت کره ایجاد کرده بودند. اساسا کره را کشور سنت، مدرنیته، صنعت و طبیعت تؤامان میتوان توصیف کرد.
این بخش از نمایشگاه از چنان استقبالی از سوی کرهییها برخوردار بود که وقتی صبحها ۴۰ دقیقه قبل از آغاز کار نمایشگاه درها باز میشد، شاید تنها جایی در کل کشور کره بود که میشد دید افراد برای زودتر رسیدن میدوند تا از همدیگر جلو بزنند. تازه رسیدنشان هم بهمعنای تشکیل صفی بود که اولین حرکتش قرار بود ۴۰ دقیقه بعد باشد. البته این غرفهها از معدود غرفههای نمایشگاه بودند که به مخاطبانشان هدیههای کوچکی میدادند، اما این هدیهها هم در حدی نبود که خیلی خاص باشد. به هر حال آنچه در پاویونهای سامسونگ و الجی مشاهده میشد، در درجهی نخست احترام به طبیعت بود و بعد میزان پیشرفت کشور صنعتی کره در زمینهی الکترونیک از طریق اجرای برنامههای نمایشی مسحورکننده با استفاده از مولتیمدیا در مساحتهای بزرگ. هیوندای که گویا بهتازگی با شرکت کیا ادغام شده است و یکی از بزرگترین شرکتهای خودروسازی دنیا را تشکیل دادهاند، علاوه بر پاویون خود که در مجاورت پاویون سامسونگ قرار داشت، در نزدیکی همین منطقه به احداث یک پارک انرژی هم اقدام کرده بود که در آن علاوه بر نمایش تازهترین خودروهای سواری سوخت پاک خود، جدیدترین اتوبوسهای سوخت سبزش را هم بهشکل تجربی در اختیار بازدیدکنندگان قرار داده بود. علاقهمندان میتوانستند با سوار شدن به آن، مسافتی را در موزارات نوار ساحلی بروند و برگردند، درحالیکه در طول مسیر از طریق رانندهی راهنما و نیز بروشورهایی با ویژگیهای آن اشنا میشدند. این خود یک تبلیغ اجتماعی – تجاری محسوب میشد که در حین آن به وجه فرهنگی – اجتماعی – اقتصادی نمایشگاه جهانی اکسپو بیشتر میشد اندیشید و پی برد.
اکسپو چیست؟
EXPO یا نمایشگاه جهانی، نامی کلی است برای نمایشگاههای بزرگی که در مدت زمان حدود یکونیم قرن گذشته، در شکلی ارتقایافته و در حال تکوین، محملی شده است برای عرضهی دستاوردهای تاریخی (در حوزههای علم، صنعت و…) و نیز داشتههای فرهنگی و هنری ملل شرکتکننده. در کنار هم قرار گرفتن این دستاوردها و داشتهها، به ایجاد بازار اقتصادی – توریستی بزرگی منجر میشود که به میزان جدی گرفته شدن ازسوی دولتها و جوامع مختلف، رویدادهای اقتصادی و اجتماعی مطلوبی را رقم میزند.
نخستین نمایشگاه اکسپو سال ۱۸۵۱ میلادی بهمدت حدود شش ماه در هاید پارک لندن برگزار شده و از آن پس شهرهای متعددی در دنیا میزبان آن بودهاند که بسیاری از آنها، توسعه اقتصادی و اجتماعی خود در مقاطع مختلف، مدیون برگزاری نمایشگاه اکسپو هستند. از زمان جدیتر شدن بحث برگزاری اکسپو در ابتدای قرن بیستم – پس از تجربیات مفید حاصل از برگزاری نمایشگاههای بینالمللی و همگانی در لندن، پاریس، وین، آمستردام، بروکسل، بارسلون، سنت لوئیس، تورین و فیلادلفیا و نیز آسیبشناسی آنها – و البته با وجود وقفهی ایجاد شده به دلیل بروز جنگ جهانی اول در پیگیرهایی که دولت آلمان در این زمینه داشت – سرانجام در سال ۱۹۲۸ نمایندگان ۳۱ کشور جهان در پاریس نخستین پیمان را که به روشی سازنده بر تشکیل نمایشگاههای بینالمللی نظارت میکرد، به امضا رساندند. متعاقب آن، دو پروتکل سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۶۶ در این زمینه بهنوعی تجدیدنظرهای تکمیلی بر کنوانسیون ۱۹۲۸ بود و درنهایت به پروتکل ۱۹۷۲ منتهی شد که تا حالا هم پایدار است.
بر این اساس، مسؤولیت برگزاری نمایشگاههای اکسپو برعهدهی دفتر بینالمللی نمایشگاهها BIE است که بهطور رسمی از سال ۱۹۳۹ ایجاد شده و مقر آن در پاریس است. این دفتر در حال حاضر نمایشگاههای مصوب را در قالبهای عمومی (جهانی – جامع – Registered) یا تخصصی (Recognized)، در فاصلههای پنج ساله و دو یا سه ساله و هرکدام بهمدت شش و سه ماه، با همکاری دولتها برگزار میکند، هرچند که بسیاری یا بهتر است بگوییم بیشتر امور اجرایی معمولا به بخشهای خصوصی واگذار میشود. غرفههای نمایشگاههای اکسپو براساس موضوعهایی خاص برپا میشوند تا تفسیر کشور مربوط را از آن موضوع نشان دهند. این موضوع درواقع موضوع (تم) مشترک هر دوره از نمایشگاه است که قبلا پیشنهاد شده و در اجلاس به تصویب رسیده است. برای نمونه، موضوعهای «آب» در اکسپوی ۱۹۹۸ لیسبون (پرتغال)، «انسان، طبیعت و تکنولوژی» در اکسپوی ۲۰۰۰ هانوفر (آلمان)، «خرد طبیعت» در اکسپوی ۲۰۰۵ آیچی (ژاپن( و «شهر بهتر، زندگی بهتر» در اکسپوی ۲۰۱۰ شانگهای (چین) مطرح بوده که جمهوری اسلامی ایران نیز در آنها حضور داشته است.
نمایشگاههای اکسپو با نمایشگاههای تجاری که در سراسر دنیا برگزار شده و میشوند، بسیار متفاوت است. برای درک بهتر اهمیت نمایشگاههای جهانی اکسپو که بسیاری از کشورها، گذشته، حال و آیندهی خود را در آن بهنمایش میگذارند، کافی است به این واقعیتها اشاره کنیم که در این صحنهی نمایش بزرگ، همواره کشورها سعی کردهاند تازهترین دستاوردها و توانهای بشری خود را در زمینههای اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی به رخ جهانیان بکشانند. برای نمونه، لامپ ادیسون در یک نمایشگاه اکسپو به جهان نشان داده میشود. خودروهای اولیه، قانون نسبیت انیشتین، اختراع تلفن، تلفنهای کلیدی، بالن هیدروژنی، تلسکوپ، کشتیهای بخار مدرن، چرخ خیاطی سینگر، تلگراف مورس، لوکوموتیو، هاتداگ، همبرگر، بستنی قیفی، هواپیما، مونوریل، تله سیژ، قطار تندرو، ماشین تایپ، دوربین عکاسی، گرامافون، پازل مگیکوب، اتوموبیل، چرخ فلک، موشک فضاپیما، نوشابه پپسی، فیلم برادران لومیر، ماشین حساب، ژنراتور، کامپیوتر، روبوتها، دستاوردهای مولتیمدیایی و بسیاری از دیگر تواناییهای جدید بشری در نمایشگاههای اکسپو دورههای مختلف بهنمایش گذاشته شدهاند. برج ایفل، مجسمه آزادی و برج مخابراتی سیاتل نیز ازجمله سازههایی هستند که در زمان برگزاری نمایشگاه اکسپو در فرانسه و آمریکا بهعنوان نمادی از توانایی جدید در امر سازهها بهوجود آمدند و حالا بهعنوان سمبلهای این کشورها در دنیا شناخته میشوند. علاوه بر اینها، در دوره جدید اکسپوها که از حدود دو دهه پیش آغاز شده، تمامی کشورها سعی دارند بهنوعی هویت ملی خویش را به معرض دید جهانیان قرار دهند، برای خود هویت جدیدی تثبیت کنند و حتا به اصلاح نگرشهای جهانی درباره خویش بپردازند. درواقع غرفههای کشورها در این نمایشگاهها پایگاههای تبلیغاتی است که بلندگوهای آن بهمدت چند ماه بیوقفه و در بالاترین و رساترین سطح، صدایی طراحیشده را به گوش جهانیان میرسانند.
تا سال ۲۰۱۲ کشورهای ایالات متحده آمریکا (۱۸ بار)، فرانسه (۶ بار)، بلژیک (۶ بار)، اسپانیا (۵ بار)، استرالیا (۳ بار)، ژاپن (۳ بار)، ایتالیا (۲ بار)، انگلیس (۲ بار)، کانادا (۲ بار)، چین (۲ بار)، کره جنوبی (۲ بار)، اتریش (۱ بار)، آلمان (۱ بار)، ایرلند (۱ بار) و پرتقال (۱ بار) میزبان نمایشگاههای اکسپو جامع و تخصصی در شهرهای مختلف (۲۵ شهر) بودهاند. ترکیب این کشورها و تاکید کشور آمریکا برای میزبانی این نمایشگاه خود گواهی بر نقش اکسپو در سیاستهای مدرن جریان جهانیسازی و هژمونیهاست. حضور هیلاری کلینتون – وزیر امور خارجه آمریکا – در نمایشگاه اکسپو امسال کره و سخنرانی رییس جمهوری کشورمان در نمایشگاه اکسپو شانگهای درباره حق دستیابی به انرژی هستهای، نشانههایی از کارکردهای دیپلماتیک نمایشگاههای اکسپو در کنار قراردادها و تفاهمنامهها و توافقهای پرشمار تجاری و اقتصادی است که بین دولتها و شرکتهای ملل مختلف در جریان برگزاری یک نمایشگاه اکسپو شکل میگیرند.