عکاسی معماری چیست و چگونه انجام میشود

عکاسی معماری چیست و چگونه انجام میشود

عکاسی از بناهای معماری، می تواند بسیار جالب و در عین حال مهم باشد. این نوع از عکاسی، به عکاسی از بناها و ساختمان ها می پردازد. اما تنها به عکاسی کلی از بناها و ساختمان ها محدود نمی شود. بلکه عکاس باید علاوه بر مهارت عکاسی، دارای ذوق هنری بوده و دید زیبا شناسانه داشته باشد. برای ورود به این حیطه باید درباره بناهای معماری اطلاعات کسب کنید و زوایای مختلف آن را بررسی و ارزیابی کنید. معماری کلا به توده ای از مواد موجود در فضا که به صورت حجم های توخالی ساخته می شوند، اطلاق می گردد، که این فضاهای توخالی معمولا برای فعالیت های انسان به کار برده شده یا می شوند.

در عکاسی معماری معمولا از دوربین های قطع بزرگ و یا متوسط و یا دوربین های دیجیتال با کیفیت بالا استفاده می شود. برای به دست آوردن وضوح و کیفیت بیشتر، از سه پایه دوربین عکاسی استفاده کنید. خصوصا که در فضاهای داخلی بنا که نور به نسبت کمتر است، عکاسی بدون استفاده از سه پایه توصیه نمی شود. یکی از اصول اولیه معماری، این است که کادر تصویر باید به گونه ای تنظیم شود که خطوط و سطوح عمودی کاملا عمودی دیده شوند. اما در مورد بناهای مدرن که از لحاظ گرافیکی کمی با بناهای سنتی متفاوتند، می توان تا حدی این اصول اولیه را نادیده گرفت و از زوایای غیر متعارف و پرسپکتیو بهره برد. به طور کلی، عکاسان معماری معمولا می کوشند خطوط را به طور مستقیم به تصویر بکشند، اما گاهی استفاده از خطوط منحنی و گرافیکی نیز تصاویر ارزشمندی می آفریند.

عکاسی معماری چیست و چگونه انجام میشود

در عکاسی معماری استفاده از حساسیت زیاد، توصیه نمی شود. وقتی از فیلم هایی با حساسیت زیاد استفاده می شود، با افزایش دانه ها، از جزئیات تصویر کاسته می شود. از این رو استفاده از فیلم هایی با حساسیت متوسط و یا کم بهتر است.

از آن جا که در اکثریت قریب به اتفاق بناها از شیشه ها استفاده شده است، خصوصا در کشور ما که از شیشه های رنگی در ساخت نماها و بخش های مختلف ساختمان استفاده شده است، فیلتر های پولاریزه به منظور از بین بردن انعکاس شیشه ها توصیه می شود.

عکاسی معماری چیست و چگونه انجام میشود

مهم است که نمای اصلی ساختمان و یا قسمت اصلی تصویر، در نور قرار گرفته و در سایه نباشد. عکاسان معماری معمولا بنا به تجربه، مایل به استفاده از نور صبحگاهی و یا هنگام غروب هستند، چرا که نور مربوط به این بخش های روز، به نسبت، کنتراست متعادل تری ایجاد می کند. آن دسته از احجامی که به طور یکنواخت و یکدست روشن شده باشند و یا خیلی همگون در سایه قرار گرفته باشند، جلوه چندان خوبی در تصویر نخواهند داشت.

عکاسی معماری چیست و چگونه انجام میشود

واضح است که عکاسی معماری، عکاسی از یک موجود زنده نیست. اگر تصویری که می گیرید شامل موجود یا موجودات زنده باشد، دقت داشته باشید که لطمه ای به موضوع اصلی یعنی خود بنا وارد نکنند. وجود موجودات زنده در هر تصویر بیشترین توجه را به خود جلب می کنند. به طور کلی عوامل جانبی تصویر را در نظر داشته باشید، به عنوان مثال وجود تیر چراغ برق در جلوی یک نمای سنتی، اصلا مناسب نیست. یا ممکن است عواملی همچون درخت، مانعی برای بهتر دیده شدن قسمت هایی از بنا شود. برای حذف عوامل مزاحم، می توان از لنز های واید بهره جست.

چگونه عکاسی معماری انجام دهیم

۱: انتخاب موضوع

اولین گام در عکاسی معماری آگاهی از بنای تاریخی موردنظر است، عکاس باید برای کسب اطلاعاتی از بنا و بازدید از آن وقت کافی صرف کرده و هنگام بازدید زوایای متفاوت آن را ارزیابی کند. در مورد اغلب بناهای تاریخی، مطالبی در کتابها چاپ شده که برای شروع راهنمایی های مناسبی را در اختیار عکاس قرار می دهد.

۲: خرید دوربین

برای خرید دوربین تنها به قیمت یا تبلیغات چشم گیر تولید کننده ها بسنده نکنید ، مطابق با نیازتان با اهل فن مشورت کنید. در عکاسی معماری اغلب از دوربین های قطع بزرگ و متوسط یا از دوربین ها و بک دیجیتال با کیفیت بالا استفاده می شود. در عکاسی معماری باید خطوط و سطوح عمودی بنا در تصویر کاملا عمودی باشند و چون با دوربین های قطع بزرگ به سادگی می توان پرسپکتیو صحنه را کنترل و اصلاح و خطوط و سطوح عمودی ثبت کرد، از این دوربینها بیشتر استفاده می شود. از اصول اولیه عکاسی معماری، کج نبودن خط افق در تصویر، عمود بودن کامل ساختمان و خطوط و سطوح آن در تصویر است. اما در مورد بناهای مدرن که کیفیت گرافیکی نمای آنها چشمگیرتر است، می توان از زوایای غیرمتعارف و وجود پرسپکتیو سود جست و اندکی از اصول اولیه چشم پوشی کرد.

۳: وضوح تصویر

عکاسانی که به کیفیت و وضوح کامل تصویر خود می اندیشند، استفاده از سه پایه عکاسی را بسیار ضروری می دانند. از سویی دیگر برای اینکه تصویر از بیشترین وضوح برخوردار باشد، نباید در محیط های کم نور یا فضاهای داخلی بدون آنکه دوربین بر روی سه پایه نصب باشد، اقدام به عکاسی کرد.

۴: حساسیت در عکاسی معماری

حساسیت زیاد، کمتر در عکاسی معماری مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا حساسیت زیاد با افزایش دانه ها، جزئیات تصویر را کاهش می دهد. از این رو استفاده از فیلم یا حالتهایی با حساسیت متوسط و کم برای کاهش دانه ها و افزایش جزئیات در تصویر ضروری است.

۵: فیلتر

فیلتر ها صفحات شیشه ای یا پلاستیکی هستند که در داخل حلقه ای فلزی قرار داشته و در جلونه ی دهانه ی لنز بسته می شوند. بر روی دهانه ی هر لنز عددی حک شده که بیانگر سایز فیلتر قابل نصب برروی آن است. این عدد که با حرف لاتین فی(ɸ) نمایش داده می شود ، بیانگر قطر دهانه ی جلویی لنز برحسب میلیمتر و نیز قطر فیلتر قابل بر روی لنز است. فیلتر های زرد، نارنجی و قرمز در عکاسی سیاه و سفید برای تشدید کنتراست ابرها و آسمان و کنترل تیرگی آسمان و فیلتر پولاریزه برای از بین بردن انعکاس های نامطلوب در شیشه ها وهمچنین تیره کردن آسمان در عکاسی رنگی بیشترین استفاده را در عکاسی معماری دارد. همچنین فیلترهای صحیح در عکسبرداری رنگی از فضاهای داخلی که با منابع نور مختلف روشن شده است، کاربرد دارد.

۶: نقش نور در عکاسی معماری

عکاسان برای عکاسی معماری و منظره مایل به استفاده از نور مایل صبحگاهی یا هنگام عصر هستند، چرا که این نور کنتراست متعادلی دارد. اما نور نیمه روز به خصوص در فصل تابستان شدید است و سایه های عمیق ایجاد می کند. در عکاسی معماری ایده آل آن است که نمای اصلی ساختمان و یا قسمتی که در تصویر مورد توجه اصلی قرار می گیرد، در معرض تابش نور قرار گرفته و در سایه نباشد. بهتر است نماهای رو به مشرق هنگام صبح که آفتاب به آنها می تابد و بناهایی که نمای اصلی آنها رو به مغرب است، هنگام عصر عکسبرداری شوند. هنگام عکسبرداری در نور صبحگاهی، برای اینکه بنا در تصویر از برجسته نمایی بهتری برخوردار باشد بهتر است سایه هایی که در سمت چپ ساختمان ایجاد می شود، در تصویر بگنجانید و هنگام عکسبرداری از بنا در غروب بهتر است زاویه عکسبرداری اندکی به سمت راست بنا متمایل باشد تا سایه های ایجاد شده در تصویر بیاید. نورهای بسیار ملایم و بدون سایه مانند نور هوای ابری یا مه آلود، احساس برجسته نمایی را در تصویر کاهش می دهد. عکسبرداری از بناهای تاریخی و قدیمی در شب هنگام (زیر نور ماه) حالت جالبی را برای نشان دادن قدمت آنها به وجود می آورد. همچنین اغلب بناها هنگام شب زیباترند، به ویژه اگر از آنها عکس رنگی گرفته. با نصب سیم دکلانشور در محل مخصوص و هنگام فشردن آن به خصوص در استفاده از سرعتهای کم شاتر، دوربین دچار کمترین لرزش شده و از وضوح تصویر کاسته نمی شود. عکاسی از بناهای معماری در وضعیت ضدنور تصویری را می سازد که فقط کلیاتی از ساختمان دیده می شود. در حالت ضدنور چون منبع نور پشت بنا و رو به عکاس است، موضوع کاملا تیره در می شود و حالتی مرموز به خود می گیرد.

۷: عکسبرداری از جزئیات ساختمان

علاوه بر نمای کلی، جزئیات قابل توجه بنا از قبیل نقش و نگارها، کاشی کاری ها و تزئینات روی دیوارها موضوع های خوبی برای عکاسی معماری تلقی می شود. استفاده از نور مایل به ویژه برای عکسبرداری از نقوش برجسته و کنده کاری شده و همچنین درهای حجاری شده برای تاکید بر برجستگی ها و نقوش آنها ایده آل است. برای اینکه ابعاد وشکل جزئیات مورد عکسبرداری دچار اغتشاش نشود، بهتر است از لنزهای تله و حتی المقدور از نمای کاملا روبرو عکسبرداری انجام شود. لنزهای واید در فواصل نزدیک ابعاد و تناسبهای سطوح نزدیک را درشت تر کرده و آنها را دچار دگرگونی می کند و سطوح دورتر را کوچکتر نمایان ساخته و فضای گسترده تری را به تصویر می کشد. لنزهای تله برای عکسبرداری از فاصله دور یا عکسبرداری از جزئیات بنا با درشت نمایی بیشتر مناسبتر است. این لنزها زاویه دید بسته تری دارند و فضای کمتری را به تصویر می کشند، اما اگر از فاصله ای مناسب که کل بنا در تصوبر بگنجد عکسبرداری انجام شود با این روش خطوط، سطوح و ستون های موازی عمودی بنا در تصویر موازی و عمودی دیده می شود. لنزهای تله در صورت عدم دسترسی به دوربین های قطع بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.

۸: حذف زواید

اگر در فضای جلوی بنا عوامل زائدی مانند تیرچراغ برق، درخت و مانند اینها وجود داشته باشد می توان به بنا نزدیکتر شد و از لنزهای واید استفاده کرد. بدین ترتیب عوامل نامطلوب از کادر تصویر خارج می شود.

۹: قاب کردن بنای معماری

هنگام عکسبرداری با لنزهای واید، اغلب فضای آسمان زیادی در تصویر وجود دارد. برخی از عکاسان ترجیح می دهند آسمان صاف و یکدست در تصویر نباشد برای همین با افزودی چند شاخ و برگ در قسمت بالای تصویر فضای خالی آسمان را پر می کنند. درخت و شاخ و برگ آن نباید روی ساختمان را بپوشاند. این شیوه را اصطلاحا قاب کردن می نامند. قاب کردن با عناصر و عوامل موجود در محیط صورت می گیرد. ابتدا باید زاویه دید مناسب دوربین پیدا شود سپس در شرایط نوری مطلوب، لنز مناسب انتخاب و عکسبرداری صورت گیرد. برای اینکه بتوان بعد و حجم بنا را در تصویر نشان داد و ترکیب بندی های جالبتری ایجاد کرد، باید زوایای متنوعی را جستجو کرد. مثلا می توان به یکی از سطوح ساختمان به گونه ای نزدیک شد که سطح جانب دوربین در پلان اول تصویر بزرگتر دیده شود و مابقی در پلان های بعدی قرار گیرد.

۱۰: وجود عامل زنده در بنا

بنای معماری، موجودی زنده نیست، باید دقت کرد که حضور موجودات زنده در تصویر بیشترین توجه را به خود جلب می کند. درمورد حالت و محل قرار گرفتن آنها دقت کنید و توجه داشته باشید که فضای کمی را اشغال کند.البته وجود این عوامل مقیاس مناسبی برای نشان دادن ابعاد ساختمان است.

در عکاسی، سرعت شاتر (Shutter Speed) به معنای مدت زمان باز بودن شاتر یا مدت زمانی است که فیلم (در عکاسی آنالوگ) یا سنسور (در عکاسی دیجیتال) در معرض نور قرار می‌گیرد.

دکلانشور در دوربین های آنالوگ به دکمه رها کننده شاتر می گویند.

لنز تله: از نظر شکل ظاهری طویل بوده و فاصله کانونی بلندی دارد که دارای زاویه دید کوتاه می‌باشد و تنها برای عکسبرداری از فواصل دور مثل مناظر طبیعی و حیوانات وحشی کاربرد دارد و امکان عکسبرداری از فواصل نزدیک را ندارد.

لنز واید: از نظر شکل ظاهر از لنز نُرمال کوتاهتر بوده و دارای فاصله کانونی کمی می‌باشد بنابراین دارای زاویه دید باز می‌باشد . این لنز در مکان‌هائی که امکان عقب رفتن عکاس برای قرار گرفتن تمام سوژه مورد نظر در نمایاب نباشد کاربرد شگرفی دارد و با استفاده از این لنز می توان فضای بیشتری را در عکس جای داد.